فیلم سازی تقوایی و بیضایی جدی است؟

چند ماه بعد از آنکه خبرهایی درباره دعوت حجت الله ایوبی از کارگردانان سرشناس برای فیلمسازی منتشر شد، دو تن از این کارگردانان یعنی خسرو سینایی و بهمن فرمان آرا پشت دوربین رفتند.

حالا هم حرف و حدیث هایی درباره فیلم سازی «ناصر تقوایی» و «بهرام بیضایی» به گوش می رسد اما واقعیت ماجرا چیست؟

معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی در جدیدترین اظهارنظرش با بیان اینکه ناصر تقوایی هیچ درخواستی برای گرفتن پروانه ساخت نداشته است، درباره پروانه ساخت بهرام بیضایی هم گفت: ایشان برای ساخت «مقصد»، موافقت اصولی می گیرد.

به گزارش ایسنا، چند ماه بعد از آنکه حجت الله ایوبی به صندلی ریاست سازمان سینمایی کشور تکیه زد، خبرنگار ایسنا باخبر شد که او از فیلمسازان بزرگی مانند ناصر تقوایی، عباس کیارستمی، بهمن فرمان آرا، خسرو سینمایی و... دعوت کرده تا فیلمنامه ای به وزارت ارشاد ارائه کنند تا او امکان فیلمسازی آن ها در دوره جدید را فراهم کند.

پس از آن، دیگر در این باره صحبت نشد تا اینکه اواخر سال خبر رسید که بهمن فرمان آرا پس از 8 سال دوباره پشت دوربین رفته است و می خواهد یک فیلم سینمایی را کارگردانی کند که سرانجام فیلم «دلم می خواد» را ساخت و چندی بعد هم خسرو سینایی دست به کار شد و در جنوب کشور فیلم سینمایی «جزیره رنگین» را جلوی دوربین برد.

اما به هر حال نام کارگردانان پیشکسوتی که سال ها فیلم نساخته بودند دوباره سر زبان ها بیفتد و نهایتا به آن جا رسید که خبر ارائه فیلمنامه به شورای پروانه ساخت توسط «ناصر تقوایی» و «بهرام بیضایی» به رسانه ها کشیده شد.

در ابتدا خبرهایی درباره ساخت فیلم توسط ناصر تقوایی با بازی هدیه تهرانی منتشر شد و خیلی ها از ساخت یک فیلم توسط کارگردان «ناخدا خورشید» پس از سال ها، صحبت می کردند اما این کارگردان در شب تقدیرش در خانه هنرمندان این موضوع را تلویحا رد کرد. اما جدیدترین خبر درباره فیلمسازی تقوایی این است که او اساسا هیچ فیلمنامه ای به شورای پروانه ساخت سازمان سینمایی نداده است.

البته در این میان، این پرسش هم مطرح بود که آیا فیلم ناتمام «چای تلخ» و نارضایتی تهیه کننده آن از به نتیجه نرسیدن این پروژه مانعی برای دریافت پروانه ساخت توسط ناصر تقوایی نیست یا خیر؟

معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی در این باره گفت: مورد به مورد این موضوع فرق دارد و در این زمینه یک قاعده کلی نداریم. طبیعتا در این مورد شورای پروانه ساخت تصمیم می گیرد و ممکن است در موارد مشابه به یک نفر پروانه ساخت داده شود و به فرد دیگر خیر اما در مورد آقای تقوایی، ایشان مشکلی برای دریافت پروانه ساخت ندارند.

بحث درباره ساخت یک فیلم سینمایی توسط بهرام بیضایی در ایران هم توسط رییس سازمان سینمایی کلید زده شد. او در روزهای برگزاری جشنواره فیلم فجر، از دریافت یک طرح سینمایی با نگارش بهرام بیضایی خبر داده و ابراز امیدواری کرده بود که وی در ایران فیلم بسازد. ماجرا وقتی جدی تر شد که رسانه ها اعلام کردند، بیضایی فیلمنامه ی «مقصد» را برای دریافت پروانه ساخت به سازمان سینمایی ارائه داده است؛ غافل از آنکه ماجرای ارائه «مقصد» به وزارت ارشاد ماجرای جدیدی نیست.

این فیلمنامه سال های قبل به وزارت ارشاد ارائه شده بود اما هر بار تغییراتی بر آن اعمال می شد تا جایی که بیضایی در فروردین سال 89 نا امیدی اش از ساخته شدن این فیلم را به صراحت بیان کرده بود.

او که «فیلمنامه ی «مقصد» از هنگام نوشته شدن یعنی سال 1376 تاکنون  چندین بار برای دریافت مجوز ساخت به بنیاد فارابی و ارشاد رفته و همواره بی پاسخ مانده بود. سال گذشته رسما پروانه ساخت گرفت اما در مراجعه های بعدی به طور شفاهی یا غیر رسمی پرونده های پیشین بار دیگر باز شد و فهرستی از تغییرات شرط شد که تهیه کننده و من  را به این نتیجه رساند که ساخت «مقصد» عملا غیرممکن است، این به معنی انصراف من یا تهیه کننده نیست. ما حاضریم «مقصد» را دقیقا به همان صورت متنی که منتشر شده و رسما بدون قید و شرط پروانه گرفته بسازیم در صورتی که هردو اطمینان داشته باشیم درست به همان صورت روی پرده خواهد رفت.

اما آیا فیلمنامه «مقصد» با ارائه مجددش به شورای پروانه ساخت سازمان سینمایی دولت جدید به نتیجه ای رسیده است؟

محمد احسانی گفت: آقای بیضایی درخواست شان برای ساخت «مقصد» را به سازمان سینمایی ارائه کردند و این فیلم نامه در دو جلسه از شورای پروانه ساخت بررسی شده است. نهایتا در جلسه تصمیم گرفته شد که موافقت اصولی به فیلمنامه «مقصد» داده شود.

حالا سوال اینجاست که صدور موافقت اصولی چه فرقی با صدور پروانه ساخت برای یک فیلم دارد؟

آنطور که خبرنگار ایسنا، پیگیر شده است، موافقت اصولی به آن معناست که شورای پروانه ساخت با کلیت طرح ارائه شده به آن ها موافقت کرده اند اما یکسری اصلاحات باید بر روی فیلمنامه انجام شده تا پس از آن پروانه ساخت صادر شود.

به عبارت دیگر، موافقت اصولی تنها برای آن است که فیلمساز بتواند مقدمات ساخت فیلمش را فراهم کند و در فاصله پیش تولید، فیلمنامه را در موارد اعلام شده به وی، اصلاح و مجددا به سازمان سینمایی ارائه دهد تا پروانه ساختش صادر شود و بتواند فیلم را جلوی دوربین ببرد.

البته معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی هم تاکید کرد که: قرار شده بود خبر موافقت اصولی به فیلمنامه بهرام بیضایی اعلام نشود تا با وی مذاکره شود که آیا تمایل دارد در این باره همکاری کنند یا خیر.

با این حساب باید دید پاسخ بهرام بیضایی به موافقت اصولی چیست؟ او فیلم می سازد یا مانند چهار سال قبل تاکید می کند که تنها حاضر است فیلمنامه «مقصد» را بدون قید و شرط خاصی جلوی دوربین ببرد؟ البته در این میان هم خبرهای منتشر شد که یک کارگردان جوان قصد دارد، «مقصد» (فیلم نامه بیضایی) را بسازد، به هرحال باید منتظر ماند تا در ماه های آینده کدام یک از این خبرها به واقعیت می پیوندند.