23 مرداد سال 1323 در جایی شبیه همان جایی که رضا
خوشنویس در «هزاردستان» به مفتش آدرس می دهد؛ خیابان شاهپور، خیابان مختاری، کوچه اردیبهشت،
فرزندی متولد شد که او را «علی» نامیدند.
علی حاتمی ملقب به «سعدی سینمای ایران» اگر زنده
بود، 23 مرداد امسال 71 شمع برای تولدش فوت می کرد، اما حالا 17 سال است که جشن تولد
او با حسرت نبودنش برگزار می شود.
خبرنگار ایسنا، در آستانه سالروز تولد این هنرمند
از تعدادی از هنرمندان شناخته شده سینما و تئاتر فقط پرسیده است که «چرا علی حاتمی
در سینمای ما تکرار نشد؟»
علی حاتمی
آن دوره سیکلی داشت که ...
علی نصیریان در پاسخ به این پرسش گفت: علی حاتمی
هم مانند بسیاری از هنرمندان همچون بتهوون، موتزارت و... تکرارنشدنی است. این یگانگی
به دلیل آموزش آکادمیک یا حضور او در یک مدرسه هنری خاص و... نیست. بلکه محصول سیکلی
است که باعث پدید آمدن یکسری نوابغ می شود. نوابغی که آثاری تکرار ناشدنی خلق می کنند.
این هنرمند باسابقه اضافه کرد: به هرحال شاید به
طور قطع نتوان پاسخ دقیق و روشنی به این پرسش داد. درست است که شرایط این زمانه با
گذشته متفاوت است، اما آن زمان هم بهشت برین نبود. جوانی و نوجوانی ما هم با سختی های
بسیار آمیخته بود با این حال آن دوره، سیکلی داشت که بر مبنای آن آدم هایی یگانه ظاهر
شدند.
او نجابت و شرافت هنری داشت
محمدعلی کشاورز که خود این روزها به دلیل ضعف جسمانی
اش در منزل استراحت می کند، نیز تاکید کرد: مثل علی حاتمی نداریم، او نجابت و شرافت
هنری و دانش بسیار بالایی داشت.
وی افزود: بسیار مهم است که کسی بتواند مثل حاتمی
بنویسد و کارگردانی کند. سال ها باید بگذرد تا یکی مثل او پیدا شود که شالوده مهر و
محبت، نجابت و درک بالا را یک جا با خود داشته باشد. به ندرت پیش می آید تا یکی مانند
علی حاتمی پیدا شود که اینگونه فرهنگ کشور خود را بشناسد.
کشاورز که خود دچار ضعف جسمانی است، برای خانواده
حاتمی آرزوی سلامتی کرد و افزود: برای همسرش خانم زهرا حاتمی، دخترش لیلا و دامادش
علی مصفا آرزوی سلامتی، موفقیت و پیشرفت دارم و امیدوارم همچنان در کارشان درخشان باشند.
می خواست تصاویرش مانند مینیاتور خاص ایرانی باشد
عبدالله اسکندری چهره پرداز باسابقه ای که سابقه
چندین همکاری با علی حاتمی را دارد، در پاسخ به این پرسش که چرا حاتمی در سینمای ما
تکرار نشد، توضیح داد: علی حاتمی تنها کسی بود که سینما را از دریچه فرهنگ، آداب و
رسوم و تصویر ایرانی می دید. فیلم او را در هر جای دنیا نمایش دهند، بلافاصله این حس
را ایجاد می کند که فیلمی ایرانی است. او هم مانند سینماگران اروپای شرقی، کره و
... سینمایی را از آن خود کرده بود، اما متاسفانه بسیاری دیگر از هنرمندان، فیلم هایشان
قدری کپی برداری دارد.
وی با اشاره به توجه کامل علی حاتمی به تمام جزییات
فرهنگی ایران، افزود: او همیشه دوست داشت قاب عکسی که برای هر پلانش می گیرد، جزییاتی
مانند یک فرش ایرانی داشته باشد. برای او گرفتن هر پلان فقط به عنوان یک کار سینمایی
مطرح نبود بلکه می خواست تصاویرش مانند مینیاتور خاص ایرانی باشد. به همین دلیل است
که هنرمندی مانند حاتمی تکرار نمی شود.
اسکندری با اشاره به دیگر ویژگی های علی حاتمی
اضافه کرد: او علاوه بر تسلطی که به تاریخ کشورش داشت، حتی از تمام اشیاء قدیمی، نقاشی
ها، مینیاتورها و ... شناخت داشت و مثلا خوب می دانست یک فنجان قدیمی را در چه پلانی
و با چه ترکیبی قرار بدهد.
او هنرمندی یگانه بود
عزت الله انتظامی نیز که مانند محمد علی کشاورز
دچار ضعف جسمانی است، به ایسنا گفت: خیلی چیزها در سینمای ما بوده که دیگر تکرار نمی
شود؛ هنرمندی مانند فردین هرگز تکرار نشد. هرچند به لحاظ هنری کارش را در سطح بالایی
ارزیابی نمی کنند، اما او در شیوه ی خودش موفق و فراموش نشدنی است. چنین آدم هایی در
هیچ زمانی فراموش نمی شوند.
او، علی حاتمی را هنرمندی یگانه دانست و گفت: حاتمی
تک بود، کسی بود که هیچ کس مثل او نیست. او نه تنها کارگردان خوبی بود که دست به قلم
اش هم بسیار ستودنی بود. حاتمی بسیار اهل فرهنگ بود. او تاریخ ایران، آداب و رسوم مردم
ما، اصطلاحات کوچه و بازار، شعر و نقاشی و فرش ایرانی را خوب می شناخت و این شناخت
همه جانبه او را این گونه یگانه کرده بود.
علی حاتمی با وجود عمر نه چندان طولانی اش کارنامه
ای سترگ از خود بر جای گذاشت. کدام سینما دوستی است که خاطره فیلم هایی چون «سوته دلان»،
«دلشدگان»، «مادر»، «کمال الملک»، «ستارخان»، «حاجی واشنگتن» و... یا مجموعه های «هزار
دستان»، «سلطان صاحبقران» و... را در ذهن نداشته باشد.
اما او با وجود کارنامه درخشان خود، مانند بسیاری
از دیگر همکارانش آرزوهای بسیار داشت، آرزوهایی مانند ساخت فیلم «جهان پهلوان تختی»
یا ساخت فیلمی درباره حضرت محمد.
او خود در واپسین ماه های زندگی اش درباره این
آرزوی آخر چنین گفته است: «من یک آرزوی بسیار مهم دارم و آن این است اگر عمر ناقابلم
یاری کند و اگر مهر خداوند شامل زندگی هنری ام شود یک بار به ساخت یک شخصیت بدون نقطه
ضعف بپردازم و آن ساخت فیلم عظیمی از زندگی حضرت محمد است. من از روزی که فیلم محمد
و یا «الرساله» آثار مصطفی عقاد را دیدم، همواره این آرزو را داشته و دارم و از خداوند
می خواهم که قبل از مرگم این توفیق نصیبم شود...
مزار علی حاتمی
اما روز 15 آذر ماه که خیل عظیم علاقه مندان و
هنرمندان شاعر سینما را به آغوش خاک سپردند، می دانستند این آرزو، رویای ناکام حسرت
جاویدان علی حاتمی خواهد ماند. 17 سال است که قطعه هنرمندان بهشت زهرا (س) سنگ مزاری
را در بر دارد که روی آن نوشته شده: «آیین چراغ خاموشی نیست».
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر