برای 85 سالگی نی نوازی که از کلمه «استاد» می ترسید!

او همیشه از کلمه ی «استاد» می ترسید. می گفت: همین نام است، که موسیقی را به خطا می کشد. حرفتان را با سازتان بیان کنید نه اینکه بخواهید با کلمات عجیب و غریب خودتان را مطرح کنید.

به گزارش ایسنا، امروز، 3 مهرماه تولد زنده یاد حسن کسایی است. مردی که نیمه شبی در تاریکی و سکوت به خاک سپرده شد. حسن کسایی در سال 1307 شمسی در خانواده ای تاجر پیشه  در اصفهان تولد یافت. پدرش حاج سیدجواد کسایی که یکی از بازرگانان بزرگ و سرشناس اصفهان بود به موسیقی سنتی ایران عشق می ورزید و به همین دلیل، هنرمندان ممتاز کشور در خانه وی رفت و آمد داشتند و کسایی از هنگام طفولیت با آنان مأنوس و به موسیقی علاقه مند می شود.

این هنرمند از صدایی خوش برخوردار بود و ابتدا نزد استادانی چون، تاج و ادیب به فراگیری آواز می پردازد اما از 12 سالگی بنا به توصیه و راهنمایی پدر، به فراگرفتن نی نزد مهدی نوایی می پردازد و چند ماهی که از محضر استاد برخوردار می شود بقیه را بر اثر استعداد و کوشش های پیگیر خود می آموزد تا به مقامی شامخ در نواختن نی می رسد.

کسایی، سبک نواختن نی را به شیوه استادانه و سنجیده و دلنشین اعتلاء بخشید که مکمل مکتب اصیل نایب اسداله است. او از محضر استاد بزرگ موسیقی ایران، ابوالحسن خان صبا استفاده سرشار برد. حسن کسایی به جز نی، سه تار، سنتور و فلوت نیز می نواخت اما ساز تخصصی او همان نی است. وی یکی از هنرمندانی بود که دائماً با برنامه «گلهای رادیو» و «تکنوازی»، سال ها همکاری داشت و نوای نی او، شور و حال مخصوصی به برنامه ها می داد. زنده یاد کسایی شاگردان زیادی به جامعه هنری کشور، معرفی کرده و در اوج شکوفایی، گوشه گیری اختیار کرد و در اواخر عمر در کنج عزلت به سر برد و می گفت: این بود عاقبت ثمر باغبانیم.

حبیب الله نصیری فر می گوید: در سفری که مهرماه 1367 به اصفهان داشتم و با استاد کسایی در منزل ایشان صحبت می کردم،  نظرش را درباره موسیقی سنتی ایران جویا شدم. ایشان پاسخ دادند: موسیقی سنتی و اصیل ایران،  هنری است بس ارزنده که اگر توسط استاد نواخته شود با تار و پود هر انسان عارف و هنرشناسی بازی می کند و آدمی را به جهان ناشناخته می برد ولی افسوس که در بسیاری از مواقع همین موسیقی مورد سوء استفاده اشخاص ناباب قرار گرفت.

ساسان سپنتا موسیقی شناس، احراز تُن شفاف و مطلوب در محدوده های بَم و زیر نِی را از ویژگی های بارز نوازندگی کسائی می داند و مطرح می کند: تن صدای نی استاد کسائی در محدوده بم، گرم و دارای هارمونیک های مطلوب و غنی است.

حسین عمومی موسیقیدان و نی نواز کسائی را «پایه گذار مکتب نی» به شمار می آورد. مکتبی که نوازندگان بعد از او چه مستقیم و چه غیر مستقیم از آن متاثر شده اند.

حسین دهلوی موسیقیدان و آهنگساز می گوید: آن چه مولوی درباره «نی» سروده، در نی کسائی به واقعیت پیوسته  است.

زنده یاد پرویز یاحقی آهنگساز و ویولن نواز ستایش را به آن حد  رساند که کسائی را استاد فرزانه تاریخ موسیقی جهان نام نهاد.

هوشنگ ابتهاج درباره کسایی سروده است: شکایت شب هجران که می تواند گفت / حکایت دل ما با نی کسایی کن.

فریدون توللی نیز گفته  است: در نغمه اگر جلوه کند راز خدائی هم ساز عبادی خوش و هم نای کسائی.

استاد حسن کسایی در ۲۵ خرداد ۱۳۹۱، پس از سپری کردن ۲ ماه در حالت کما، درگذشت.

مراسم خاکسپاری وی در سکوت خبری و به صورت شبانگاهی با حضور جمعی از اعضای خانواده و شاگردان استاد برگزار شد و طبق وصیت زنده یاد کسایی مبنی بر خاکسپاری در کنار مقبره استاد تاج اصفهانی، پیکر او در تخت فولاد اصفهان و در فاصله کمی از مقبره این استاد موسیقی به خاک سپرده شد.