سال نو فرصتی بود تا ساعتی را مهمان منزل محمدعلی کشاورز بازیگر پیشکسوت باشیم
و او از خاطرات روزهای دور و به ویژه هم بازی شدنش با آنتونی کوئین در فیلم «کاروان»
و اینکه آرزو دارد این فیلم را ببیند، صحبت کند.
به گزارش مهر، محمدعلی کشاورز بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون از جمله هنرمندانی
است که به اشکال مختلف تعهد و وفاداری به هنر این مرز و بوم را در آثار خود ثابت کرده
و همواره تاکید داشته که نشان دادن راه و رسم درست زندگی و آموزه های اخلاقی با پرداختن
به فرهنگ و هنر و به ویژه هنر تئاتر و بعد سینما و موسیقی سریعتر و بنیانی تر محقق
می شود.
کشاورز در طول سال ها فعالیتش در عرصه بازیگری بسیار پرقدرت ظاهر شد و توانست با
ایفای نقش های ماندگار و رعایت اخلاق هنرمندانه حضورش ر در ذهن مردم ماندگار کند. این
بازیگر پیشکسوت مرداد سال 1390 بر اثر زمين خوردن دچار شكستگي در ناحيه استخوان ران
شد و از همان دوران تا امروز مراحل مختلف درمان را طی کرده و همواره گفته که دعای خیر
مردم همراهش بوده است.
به بهانه نوروز و بهار ساعاتی را مهمان محمدعلی کشاورز بودیم که وی در این گفتگو
درباره مباحث مختلفی سخن گفت. در خلالِ این گپ و گفت وی یاد و خاطره همراهان خود را
که اکنون از قطار زندگی پیاده شده اند، گرامی داشت و تاکید کرد که اگر حمید سمندریان،
رکن الدین خسروی، علی حاتمی و... نبودند قطعا هنر این سرزمین در عرصه تئاتر و سینما
از قافله هنر جهانی جا می ماند.
کشاورز همچنین از خاطرات خود با آنتونی کوئین و همبازی شدن با او در فیلم سینمایی
«کاروان» گفت و در نهایت حق مطلب را درباره مردم ایران ادا کرد و گفت که بزرگترین منتقدان
او مردم بوده اند؛ مردمی که عکس های یادگاری با آنها برای این بازیگر به خاطره تبدیل
شده است.
استاد کشاورز خیلی از اینکه در آستانه سال نو این فرصت و افتخار را دادید که ساعتی
مهمان شما باشم، ممنونم. نوروز 93 هم آمد و سال نو شد. شما غالبا در لحظه های سال تحویل
به چه می اندیشید و در دل چه آرزوهایی دارید؟
آنچه درباره اش فکر می کنم، مختص به این روزها و لحظه سال تحویل نمی شود بلکه مدتهاست
که به گذشته های دور فکر می کنم؛ گذشته ای که در آن بزرگ شدم و راه هنر را پیمودم.
در این اندیشه هایم از سایر همراهان و هم نسلانم یاد می کنم که نه تنها بر زندگی من
و انتخاب هایم بلکه بر تاریخ فرهنگ و هنر این سرزمین به ویژه هنر تئاتر ایران تاثیر
گذاشتند. به عنوان مثال نوع فعالیت ها و خدماتی که هنرمندانی چون اسماعیل شنگله، علی
نصیریان، عزت الله انتظامی و ... به هنر کردند غیرقابل انکار است.
متاسفانه در شرایط امروز فعالیت و یا بهتر بگویم مجاهدت جوان ها در عرصه فرهنگ
و هنر را آنچنان که باید و شاید و در حد استعدادهای بسیار زیاد نسل جدید مشاهده نمی
کنم، البته برخی از جوانان عرصه فرهنگ و هنر فعالیت های خوبی را به انجام رسانده اند
اما به نظر من برخی از آنها در موقعیتی قرار گرفته اند که نمی دانند باید چگونه رفتار
کنند. یادم هست زمانی که می خواستم وارد این حرفه شوم کتاب می خواندم و بسیار می آموختم
و نزد اساتید بزرگ تعلیم می دیدم اما در حال حاضر با اینکه اساتید بزرگی در عرصه هنر
هستند اما گویا مطالعه جوانان اندک و آموختنشان از محضر بزرگان اندک تر.
فکر نمی کنید شرایط
کار برای هم نسلان شما راحت تر بود؟
اتفاقا شرایط و در واقع امکانات ما خیلی کمتر بود. یادم هست زمانی که با علاقه
به صحنه نمایش پا گذاشتم دانشکده تئاتر وجود نداشت. هم نسلان من قبل از تاسیس دانشکده
تئاتر یاد گرفته بودند که هنر چیست و هنرمند کیست. ما واقعا زحمت کشیدیم تا دانشکده
تئاتر تاسیس شد. در آن زمان اساتید برجسته ای چون امیرحسین آریان پور، حسین تهرانی
و مهدی فروغ را که در آن زمان رئیس اداره هنرهای دراماتیک بود، داشتیم و بعدها حمید
سمندریان که تازه از آلمان آمده بود به این جمع پیوست. در آن زمان مجموع کسانی که در
اداره هنرهای دراماتیک فعالیت می کردند فشار بسیاری به وزارت فرهنگ و هنر آوردند تا
این وزارتخانه مجبور شد دانشکده تئاتر را تاسیس کند.
در واقع فعالیت های اداره هنرهای دراماتیک و سپس دانشکده هنرهای دراماتیک در تربیت
نسل شما نقش بسزایی داشته است.
قطعا همینطور است. ما در اداره هنرهای دراماتیک نمایشنامه خوانی و بازی بسیار داشتیم.
یادم هست که اساتید ما و دکتر مهدی فروغ رئیس اداره سر تمرین های ما می آمدند و از
کلیت فعالیت های ما دیدن می کردند. یادم هست که هفته ای یک شب و اگر اشتباه نکنم چهارشنبه
شب ها ساعت 21 یک نمایشنامه تک پرده ای اجرا می کردیم و برای تمرین به اداره هنرهای
دراماتیک می رفتیم. بعد از آن دوران بود که غلامحسین ساعدی و بهرام بیضایی هم آمدند
و قافله تئاتر ایران به معنای واقعی شکل گرفت.
محمدعلی کشاورز
پای صحبت برخی از اساتید پیشکسوت تئاتر که می نشینیم از روزگاری سخن می گویند که
اهالی تئاتر رغبتی برای ورود به سینما نداشتند. آیا دافعه حضور اهالی تئاتر در سینما
در بین هم دوره ای های شما وجود داشت؟
بله وجود داشت و با قاطعیت می گویم که حاضر نبودیم به سینما ورود پیدا کنیم چون
سینمای آن زمان را در شان تئاتر نمی دیدم و به شدت از ورود به این عرصه امتناع می کردیم.
با این اوصاف چطور حاضر شدید در سال 1343 در فیلم «شب قوزی» ساخته فرخ غفاری بازی
کنید؟
واقعیت این است که سینمای ایران با ورود برخی از کارگردان ها و فیلمنامه نویسان
که اتفاقا ریشه در هنر تئاتر داشتند، شکل دیگری به خود گرفت و رفته رفته محیط سینما
به محیطی اندیشمند تبدیل شد. به عنوان نمونه فرخ غفاری که به نوعی مدیریت و شکل گیری
سینمای فرهیخته مدیون اوست در آن دوران فعالیت می کرد.
غفاری مدیر فیلمخانه ملی ایران بود و کانون فیلم ایران را در اواسط سال 1328 تاسیس
کرد. غفاری از جمله مدیران تاثیرگذار بود که علاقمندان به فرهنگ و هنر را برای پیدا
کردن هنرمندان به نقاط مختلف ایران فرستاد و در معرفی گمنامان هنر تلاش بسیاری کرد.
حال تصور کنید مدیری با این سابقه وقتی به من پیشنهاد همکاری می دهد من چه باید بگویم؟
قطعا نمی توانستم به فرخ غفاری نه بگویم. به همین دلیل است که با ورود برخی از
کارگردان ها سینمای ایران شکل اندیشمندی به خود گرفت و من در این فضا حاضر شدم در سینما
کار کنم. البته با همه دلایلی که برشمردم باید بگویم اولویت من همیشه تئاتر بوده است.
با اینکه تاکید دارید اولویت شما همواره تئاتر بوده است، اما کارنامه سینمایی درخشانی
هم دارید.
دلیل وجود این کارنامه که شما آن را درخشان می نامید، کار کردن با افراد حرفه ای
در عرصه فرهنگ و هنر است. غیر از فرخ غفاری، علی حاتمی و بهرام بیضایی از جمله هنرمندان
قابلی هستند که همکاری با آنها علاوه بر درخشان کردن کارنامه کاری، برای من مایه افتخار
است.
از کار با علی حاتمی و بهرام بیضایی خاطره ای دارید؟
خاطره ها بسیار است اما می خواهم فرصت را غنیمت بشمارم و بگویم هنوز کسی نتوانسته
روی دست بیضایی و حاتمی بلند شود. هنوز هیچ فیلمسازی نتوانسته شاهکاری از تاریخ معاصر
مانند «هزاردستان» بسازد. به نظر من علی حاتمی علاوه بر کار سترگی که برای ساخت «هزار
دستان» کرد، کار بزرگ تری برای هنر تصویر ایران کرد و این کار بزرگ ساخت شهرک سینمایی
بود و جدا از همه آثار ماندگاری که کارگردانی کرد ساخت شهرک سینمایی او را جاودان تر
کرده است.
جدا از جاودانگی علی حاتمی در سینما و تلویزیون، محمد علی کشاورز هم با نقش آفرینی
شخصیت هایی چون «شعبان بی مخ» در ذهن مردم ایران ماندگار است.
درآوردن شخصیت «شعبون استخوانی» خیلی سخت بود و اگر در این نقش درخشیدم به دلیل
راهنمایی های زنده یاد علی حاتمی و یاری دیگرانی بوده که در این پروژه با هم همکار
بوده ایم.
در «هزاردستان» بازیگران پر قدرتی چون علی نصیریان، داود رشیدی، جمشید مشایخی و...
نیز حضور داشتند و اگر آنها نبودند قطعا بازی برای من آسان نبود. بعد از این پروژه
آثار دیگری نیز با حاتمی کار کردم اما خاطره «هزاردستان» برای من ماندنی شد.
یک نکته دیگر که باز هم می خواهم به آن اشاره کنم ساخت شهرک سینمایی است. علی حاتمی
در سال 1358 با استفاده از عکس های قدیمی تهران با همکاری یکی از دکوراتورهای ایتالیایی
ماکتی از شهرک ساخت و پس از بازگشت به ایران این ماکت را توسط ولی خاکدان اجرایی کرد.
پس از «هزاردستان» فیلم ها و سریال های بسیاری چون «شیخ مفید»، «سربداران»، «هشت بهشت»،
«کارآگاه علوی»، «کفش های میرزا نوروز» و... ساخته شد و بعد از مدت ها هم داوود میرباقری
سریال تاریخی و مذهبی «امام علی (ع)» را در آنجا کار کرد.
از ورودتان به سینما گفتید و درباره مدیوم تلویزیون هم شما با سریال «هزار دستان»
نخستین حضورتان را در این رسانه رقم زدید؛ تجربه ای که خیلی هم آن را دوست دارید.
بله. آنچه برای من خیلی مهم بود و از دکتر فروغ در اداره هنرهای دراماتیک یاد گرفته
بودم این بود که هرمند نقش بزرگی در جامعه دارد و به دلیل اهمیت حضور در بین مردم باید
نگاهی پاک، راهی استوار و قلبی صاف داشته باشد. من و هم نسلانم اینگونه آموخته بودیم
و براساس همین آموزه ها بود که به سینما و تلویزیون وارد شدیم. در واقع نجابت و حفظ
حرمت ها حرف اول را می زد و براساس این رویکرد، نسلی که در عرصه فرهنگ و هنر تربیت
شد نسلی با سواد، معتقد و نجیب در عرصه هنر ایران بود.
من هم سعی کردم در مدت فعالیتم در تلویزیون در سریال های ضعیف بازی نکنم و انتخاب
«پدرسالار» هم براساس همین ایده بوده است. البته ناگفته نماند اکبر خواجویی از جمله
کارگردان های خوب سینما است.
به هر حال برای من داشتن فیلمنامه خوب و استوار از اهمیت بالایی داشته
است.
هنوز هم دوست دارید روی صحنه حضور یابید و نفس به نفس تماشاگران قرار گیرید؟
من همیشه صحنه را دوست دارم اما ترجیح می دهم خاک صحنه را به هنرمندان جوان واگذار
کنم. در ضمن یادتان باشد نزدیک
به 2 سال است که من روی تخت خوابیده ام. البته مطمئن هستم که به یاری پروردگار خوب
خواهم شد. هر زمان که می خواستم کاری را شروع کنم با رمزی که هر انسان با خدای خود
دارد وارد شده ام و همین الان هم با همان رمز به زندگی خود ادامه می دهم و می دانم
که پروردگارم مرا تنها نخواهد گذاشت.
بسیار شنیده شده که شما با آنتونی کوئین در فیلمی به اسم «کاروان» همبازی بودید.
ماجرای این همکاری چه بود؟
اگر اشتباه نکنم فیلم «کاروان» در سال 1357 به کارگردانی جیمز فارگو در ایران ساخته
شد. در این فیلم آنتونی کوئین حضور داشت و من هم در این فیلم با او همبازی شدم. البته
بیشتر از هم بازی بودن چگونگی رفاقت من با این بازیگر آمریکایی جالب یود.
چطور؟
تهیه کننده برای بازیگران خارجی این فیلم همیشه ماشین آفیش می کرد و بازیگران را
از محل اقامت به صحنه فیلمبرداری می آورد اما بازیگران ایرانی از چنین امکانی برخوردار
نبودند. وقتی موضوع را متوجه شدم از فردای آنروز سر فیلمبرداری نیامدم در واقع به چنین
تبعیضی معترض بودم. خبر به گوش آنتونی کوئین رسید و او هم ناراحت شد و گفت که دیگر
سرصحنه نمی آید. خلاصه خبر به تهیه کننده رسید و از آن روز به بعد ماشین برای همه بازیگران
آفیش می شد. از همان زمان به بعد رفاقت
من با آنتونی کوئین به اوج خودش رسید و به پاس مرامی که گذاشت همیشه دوستش داشتم.
این فیلم هیچگاه در ایران اکران نشد. درست است؟
آن فیلم در ایران اکران نشد و فقظ در نیویورک نمایش داده شد. یادم هست زمانی که
اکران شد نامه ای از آنتونی کوئین داشتم که نوشته بود که دوست داشته این فیلم را با
هم ببینیم و بسیار ابراز محبت کرده بود. راستش را بخواهید خیلی دوست دارم فیلم «کاروان»
را ببینم و امیدارم یک روز این اتفاق بیافتد. یکی از دلایلی که دوست دارم این فیلم
را ببینم به خاطر فضا و لوکیشنی است که فیلم در آن ضبط شده است. این فیلم در ارگ بم
فیلمبرداری شده بود یعنی 30 سال قبل از زلزله بم و به همین دلیل تصاویر ناب از ارگ
بم در این فیلم وجود دارد.
محمدعلی کشاورز
اعتراض به تبعیض باعث شد نگاه تهیه کننده تغییر کند. این نکته مهمی در رفتار یک
بازیگر است؛ بازیگری که قرارست الگوی جامعه هم باشد.
واقعیت این است که نگاه اغلب تهیه کننده ها به تولید کیفی نیست و فقط پول برای
آنها اهمیت دارد و این نگاه در همه ادوار وجود داشته است. این در حالی است که تهیه
کننده نقش تعیین کننده ای در کیفیت اثر دارد. به نظر من وجه فرهنگی یک تهیه کننده مهمتر
از سرمایه ای است که در تولید اثر می گذارد. تنها پول، چهره و گیشه در سینما مهم نیست
بلکه اندیشه اولویت دارد. صحبت به اینجا که رسید بد نیست خاطره دیگری از روزهای همکاری
با آنتونی کوئین بگویم.
یک روز عصر در فاصله زمانی استراحت با آنتونی کوئین در ارگ بم قدم می زدم. یادم
هست که این بازیگر خاطره ای را از پسرش نقل کرد و گفت با پسرش درحال قدم زدن بوده و
سکه ای به او می دهد تا خرید کند. سکه از دست پسر به زمین می افتد و قل می خورد. پسر
دنبال پول می دود و پول را به دست می آورد. آنتونی تعریف می کرد که پس از آن محکم پس
گردن پسرش می زند. پسر از او می پرسد مگر من کار بدی کردم که می زنی؟ وی در پاسخ چنین
جواب داده که کار بدی نکردی اما این پس گردنی را زدم تا یادت باشد دنبال پول ندوی.
با درنظر گرفتن این مثال به این حقیقت پی می بریم که در عرصه هنر نباید دنبال پول
دوید چون نمی توان هم برای پول کار کرد و هم هنرمند باقی ماند. البته تعداد قابل توجهی
از هنرمندان وجود دارند که برای پول کار نمی کنند بلکه جان هنر برای آنها بیش از هر
چیز دیگری اهمیت دارد. به نظر من اصغر فرهادی و عباس کیارستمی از این دست از هنرمندان
هستند.
مردم از شما خاطرات بسیاری دارند و هنوز بازی شما در «پدر سالار» را فراموش نکرده
اند. خود شما به عنوان بازیگر چه خاطره هایی از مردم دارید؟
مردم همیشه بهترین منتقدان من بوده اند و به هیچ منتقد قلم به دستی به اندازه مردم
اهمیت نمی دادم چون معتقدم که مردم سرزمینم صاحبان اصلی هنر هستند. توصیه من به جوان
ها به خصوص بازیگران جوان همیشه این بوده که مردم را فراموش نکنند چون متعلق به این
مملکت و مردم هستند. ضمن اینکه پدرانه از آنها خواهش می کنم که دنبال سیاست نروند بلکه
دنبال هنر و فرهنگ ایرانی باشند و از مطالعه و شناخت بزرگان سرزمین شان دست نکشند.
به عنوان آخرین سئوال، پیشنهاد نورزوی شما برای مردم چیست؟
مردم سرزمین من باید بدانند که نوروز چیست و بعد از این آگاهی تلاش کنند که فرهنگ
نوروزی را در جای جای زندگی خود جاری کنند و در نهایت برای مردم آرزوی سلامتی دارم
و از آنها می خواهم با کمک یکدیگر در تازه شدن سال از بدگویی و قضاوت های نادرست درباره
یکدیگر دست برداریم. نکته دیگر اینکه از مردم خواهش می کنم تنها به شهری که در آن زندگی
می کنند بسنده نکرده بلکه تمام شهرهای ایران را بگردند و با فرهنگ های مختلف آشنا شوند.
یکی از خوشبختی های من در زندگی این است که به همه نقاط ایران سفر کرده ام و با
مردم ایران گفتگوها کرده و عکس های یادگاری انداخته ام. در پایان باید بگوییم: گفتیم
عشق را به صبوری دوا کن/ گفت هر روز عشق بیشتر و صبر کمترست.
گفتگو از پریسا ساسانی
۱۱ نظر:
بخش های کوتاه و منتخبی از گفتگویی هفت صفحه ای توسط خانم حمیده شریف راد با محمدعلی کشاورز که در زمستان 1384 انجام شده و هفت سال بعد در ماهنامۀ سینمایی فیلم / آبان 1391شماره – 449 – در صفحه 22 تا صفحه 28 منتشر گردیده است.
برای اولین بار سال1343 با بازی در شب قوزی (فرخ غفاری) در سینما حضور پیدا کردید. چه شد که غفاری شما را انتخاب کرد؟
(محمدعلی کشاورز ) – پیش ازآن هم پیشنهادهای زیادی به من و دیگر بازیگران اداره تئاترشده بود اما اداره به ما اجازۀ بازی در هر فیلمی را نمی داد.کم کم باحضور افراد تحصیل کرده مثل غفاری ، مهرجویی، بیضایی وچندنفر دیگر ممنوعیت ما برای حضور در سینما لغوشد. ضمن اینکه خودم هم اصلاً از سینمای مرسوم آن زمان یا همان فیلمفارسی خوشم نمی آمد . حتی بازی درنقش فرمان در قیصر را نپذیرفتم .غفاری من را درچند اجرای تئاتر دید و پیشنهاد بازی داد.
ترکیب بازیگران ایرانی وخارجی با توجه به تکنیک آن ها در بازیگری چه گونه بود؟
(محمدعلی کشاورز ) – خیلی حرفه ای تر از ما بودند . واقعاً می دیدم که بازیگران ما دچار مشکل اساسی هستند .آنتونی کوئین متد استانیسلاوسکی راکار کرده بود وبسیار برآن مسلط بود.یکی از صحنه ها که با بهروز وثوقی بازی داشت به برداشت چهلم رسید و کوئین صبرش لبریزشدوشروع کردبه دادوبیداد وفحش دادن. می گفت این بازیگر را بردارید به جایش هرچه می خواهید بگذارید من بازی می کنم .به شدت جذاب وشیرین بود .طنازی عجیبی دربرخوردبا آدمها داشت و وقتی که پای لودگی وسط می آمدرودست نداشت. سر صحنه از دست مسخره بازی های او روده بر می شدیم .شاعر ونقاش خیلی خوبی بود.
ص26 – ازاو سؤال می شود ... به مهم ترین بازی های شما که درآثار علی حاتمی اتفاق افتاده بپردازیم .....
(محمدعلی کشاورز ) – ..... بارها ازمن خواسته بود در فیلم هایش حضور داشته باشم اما من هربار خودداری می کردم و می گفتم در فیلمفارسی بازی نمی کنم
علی حاتمی که در آن زمان جز فیلمفارسی سازان نبود .فیلم های خوبی ساخت .
(محمدعلی کشاورز ) – بله ولی باز باب میل من نبود. البته عاشق دیالوگ نویسی او بودم . مخصوصاً دیالوگ های دوران قاجارش که رو (ی) دست نداشت فرصت همکاری ما برای اولین بار در هزار دستان پیش آمد. هنوز سر بداران تمام نشده بود که علی پیشنهاد داد ومن هم روی هوا زدم گفت فکر کنم که دیگر وقتش رسیده که با هم کار کنیم . من هم همین نظر را داشتم ......
- ادامه دارد
ادامه منتخب گفتگویی هفت صفحه ای توسط خانم حمیده شریف راد با محمدعلی کشاورز در ماهنامه فیلم شماره - 449 –آبان 1391
ص27 – زیردرختان زیتون در خارج از ایران خیلی مورد استقبال قرارگرفت وبه جشنواره های زیادی رفت. درچندتایی از این سفرها همراه کیارستمی بودید . دربیرون از ایران برخورد بافیلم راچه گونه دیدید؟
درژاپن مردم خیلی با فیلم ارتباط برقرار کرده بودند. فیلم را در سینمای بسیاربزرگی نمایش دادند وعدۀ زیادی ایستاده فیلم راتماشا می کردند.اتفاقاًآن روزخانمی که دستیارکوروساوا بود برای دیدن فیلم آمده بودوسنش هم کم نبود .گفت کوروساوا خیلی مشتاق بوده که این فیلم راببیند اما پایش شکسته ومن رافرستاده که هم پیغامش را برای کیارستمی بیاورم وهم یک نسخه ازفیلم را برای کوروساوا ببرم . همان روز مارا به دیدن اولین خانه ای که کوروساوا در آن جا تنها زندگی می کرده برد.این خانم می گفت کوروساوا درآن جا روزهای سختی را گذرانده وحالش آن قدر بد بوده که نقاشی هایش را پاره کرده .اما زیبایی داستان این جابودکه صاحب خانه نقاشی ها رابر می دارد و وبادقت به هم می چسباند . ببین چه مردم با فرهنگی هستند وچه قدر برای هنرمندشان ارزش قائل اند.
واین خانه را به یادگار حفظ کرده بودند؟
بله مثل موزه بود.تمام وسائل کوروساوا را درآن جا قرارداده بودند . این خانم می گفت که کوروساوا عاشق فیلم های کیارستمی است. از این خانم پرسیدم که نظرشما درمورداین فیلم چیست؟گفت نظرمن نظر کوروساواست؛ تا او فیلم رانبیند من نمی توانم نظرم رابگویم!گفت امشب کوروساوا فیلم را می بیند ومن فردا نظرش را به شما می دهم . فردای آن روزگفت کوروساوا گفته من فیلم های زیادی دیده ام که نقش کارگردان در آن ها ایفا می شده ولی این بهترینش بوده ؛ این کارگردان راحت ترین کارگردانی بوده که تا به حال دیدم و آرامش عجیبی داشت.
ص 28- ....حالا با گذشت این سالها چه حسی نسبت به مسیری که طی کرده اید دارید؟
...............راستش را بخواهی خیلی راضی نیستم .فکرمی کنم این مسیر ارزش تحمل این همه زجر و درد را نداشت.مانرفتیم درس بخوانیم و سختی ها و کمبود امکانات را تحمل کنیم که الان به این سینما برسیم که آدم های شریف وبا اخلاقی مثل فردین از این کار کنار گذاشته شوند و در عوض هرکه چشمش روشن تر یا دماغش عملی است بیاید بازی کند.به جوان هایی که عاشق این کارند ، درس این رشته راخوانده اند وتلاش جدی می کنند پیشنهادمی کنم که قید بازیگری را بزنند و به دنبال یک شغل آبرومند بروند.
چرا؟ مگر بازیگری بی آبرویی است؟
در شرایط فعلی بله . دراین شرایط من واقعاً شرمم می آید که بگویم بازیگر هستم ......مهم تراز همه این است که اول خودمان را بشناسیم .همدیگر را دوست داشته باشیم وقدر محبت وعشق را که حالا نایاب شده بدانیم. هنربرای انسانیت است وما تا قدر انسان ها را ندانیم وبه ارزش های واقعی انسان ها احترام نگذاریم نمی توانیم هنرمند بزرگی باشیم.قدر یکدیگر وکسانی را که دوست مان دارندبدانیم . خلاصه : «بیاسوته دلان گردهم آییم که قدر سوته دل دل سوته داند».
بنظرم استاد کشاورز تاریخ ساخت فیلم " کاروانها" رو اشتباه میکنن (اسم فیلم کاروانهابود) ....بنظرم فیلم دهه 40 ساخته شد ..من فیلمو دیدم منتها یادم نیس ویدیوشو دیدم یااکران سینماشو .... بهرحال 40..50..سال میگذره ...
با سلام جناب ناشناس ساعت 0:34 شما اشتباه می کنید
تاریخ ساخت فیلم "کاروان ها" به کارگردانی جیمز فارگو 1356 است، که هیچوقت در ایران به نمایش عمومی درنیامد .
نوار و cd - DVD آن موجود است وخیلی ها آن فیلم را دیده اند
سلام آقای نظری
درود بر استاد
استادجیگر سیبیلاتو خیلی مردونس ، فداشون شم ، من میمیرم واسه همچین سیبیلای ترسناکی !!!!!!
بخش های کوتاه و منتخبی از گفتگویی هفت صفحه ای توسط خانم حمیده شریف راد با محمدعلی کشاورز که در زمستان 1384 انجام شده و هفت سال بعد در ماهنامۀ سینمایی فیلم / آبان 1391شماره – 449 – در صفحه 22 تا صفحه 28 منتشر گردیده است.
برای اولین بار سال1343 با بازی در شب قوزی (فرخ غفاری) در سینما حضور پیدا کردید. چه شد که غفاری شما را انتخاب کرد؟
(محمدعلی کشاورز ) – پیش ازآن هم پیشنهادهای زیادی به من و دیگر بازیگران اداره تئاترشده بود اما اداره به ما اجازۀ بازی در هر فیلمی را نمی داد.کم کم باحضور افراد تحصیل کرده مثل غفاری ، مهرجویی، بیضایی وچندنفر دیگر ممنوعیت ما برای حضور در سینما لغوشد. ضمن اینکه خودم هم اصلاً از سینمای مرسوم آن زمان یا همان فیلمفارسی خوشم نمی آمد . حتی بازی درنقش فرمان در قیصر را نپذیرفتم .غفاری من را درچند اجرای تئاتر دید و پیشنهاد بازی داد.
ترکیب بازیگران ایرانی وخارجی با توجه به تکنیک آن ها در بازیگری چه گونه بود؟
(محمدعلی کشاورز ) – خیلی حرفه ای تر از ما بودند . واقعاً می دیدم که بازیگران ما دچار مشکل اساسی هستند .آنتونی کوئین متد استانیسلاوسکی راکار کرده بود وبسیار برآن مسلط بود.یکی از صحنه ها که با بهروز وثوقی بازی داشت به برداشت چهلم رسید و کوئین صبرش لبریزشدوشروع کردبه دادوبیداد وفحش دادن. می گفت این بازیگر را بردارید به جایش هرچه می خواهید بگذارید من بازی می کنم .به شدت جذاب وشیرین بود .طنازی عجیبی دربرخوردبا آدمها داشت و وقتی که پای لودگی وسط می آمدرودست نداشت. سر صحنه از دست مسخره بازی های او روده بر می شدیم .شاعر ونقاش خیلی خوبی بود.
ص26 – ازاو سؤال می شود ... به مهم ترین بازی های شما که درآثار علی حاتمی اتفاق افتاده بپردازیم .....
(محمدعلی کشاورز ) – ..... بارها ازمن خواسته بود در فیلم هایش حضور داشته باشم اما من هربار خودداری می کردم و می گفتم در فیلمفارسی بازی نمی کنم
علی حاتمی که در آن زمان جز فیلمفارسی سازان نبود .فیلم های خوبی ساخت .
(محمدعلی کشاورز ) – بله ولی باز باب میل من نبود. البته عاشق دیالوگ نویسی او بودم . مخصوصاً دیالوگ های دوران قاجارش که رو (ی) دست نداشت فرصت همکاری ما برای اولین بار در هزار دستان پیش آمد. هنوز سر بداران تمام نشده بود که علی پیشنهاد داد ومن هم روی هوا زدم گفت فکر کنم که دیگر وقتش رسیده که با هم کار کنیم . من هم همین نظر را داشتم ......
- ادامه دارد
ادامه منتخب گفتگویی هفت صفحه ای توسط خانم حمیده شریف راد با محمدعلی کشاورز در ماهنامه فیلم شماره - 449 –آبان 1391
ص27 – زیردرختان زیتون در خارج از ایران خیلی مورد استقبال قرارگرفت وبه جشنواره های زیادی رفت. درچندتایی از این سفرها همراه کیارستمی بودید . دربیرون از ایران برخورد بافیلم راچه گونه دیدید؟
درژاپن مردم خیلی با فیلم ارتباط برقرار کرده بودند. فیلم را در سینمای بسیاربزرگی نمایش دادند وعدۀ زیادی ایستاده فیلم راتماشا می کردند.اتفاقاًآن روزخانمی که دستیارکوروساوا بود برای دیدن فیلم آمده بودوسنش هم کم نبود .گفت کوروساوا خیلی مشتاق بوده که این فیلم راببیند اما پایش شکسته ومن رافرستاده که هم پیغامش را برای کیارستمی بیاورم وهم یک نسخه ازفیلم را برای کوروساوا ببرم . همان روز مارا به دیدن اولین خانه ای که کوروساوا در آن جا تنها زندگی می کرده برد.این خانم می گفت کوروساوا درآن جا روزهای سختی را گذرانده وحالش آن قدر بد بوده که نقاشی هایش را پاره کرده .اما زیبایی داستان این جابودکه صاحب خانه نقاشی ها رابر می دارد و وبادقت به هم می چسباند . ببین چه مردم با فرهنگی هستند وچه قدر برای هنرمندشان ارزش قائل اند.
واین خانه را به یادگار حفظ کرده بودند؟
بله مثل موزه بود.تمام وسائل کوروساوا را درآن جا قرارداده بودند . این خانم می گفت که کوروساوا عاشق فیلم های کیارستمی است. از این خانم پرسیدم که نظرشما درمورداین فیلم چیست؟گفت نظرمن نظر کوروساواست؛ تا او فیلم رانبیند من نمی توانم نظرم رابگویم!گفت امشب کوروساوا فیلم را می بیند ومن فردا نظرش را به شما می دهم . فردای آن روزگفت کوروساوا گفته من فیلم های زیادی دیده ام که نقش کارگردان در آن ها ایفا می شده ولی این بهترینش بوده ؛ این کارگردان راحت ترین کارگردانی بوده که تا به حال دیدم و آرامش عجیبی داشت.
ص 28- ....حالا با گذشت این سالها چه حسی نسبت به مسیری که طی کرده اید دارید؟
...............راستش را بخواهی خیلی راضی نیستم .فکرمی کنم این مسیر ارزش تحمل این همه زجر و درد را نداشت.مانرفتیم درس بخوانیم و سختی ها و کمبود امکانات را تحمل کنیم که الان به این سینما برسیم که آدم های شریف وبا اخلاقی مثل فردین از این کار کنار گذاشته شوند و در عوض هرکه چشمش روشن تر یا دماغش عملی است بیاید بازی کند.به جوان هایی که عاشق این کارند ، درس این رشته راخوانده اند وتلاش جدی می کنند پیشنهادمی کنم که قید بازیگری را بزنند و به دنبال یک شغل آبرومند بروند.
چرا؟ مگر بازیگری بی آبرویی است؟
در شرایط فعلی بله . دراین شرایط من واقعاً شرمم می آید که بگویم بازیگر هستم ......مهم تراز همه این است که اول خودمان را بشناسیم .همدیگر را دوست داشته باشیم وقدر محبت وعشق را که حالا نایاب شده بدانیم. هنربرای انسانیت است وما تا قدر انسان ها را ندانیم وبه ارزش های واقعی انسان ها احترام نگذاریم نمی توانیم هنرمند بزرگی باشیم.قدر یکدیگر وکسانی را که دوست مان دارندبدانیم . خلاصه : «بیاسوته دلان گردهم آییم که قدر سوته دل دل سوته داند».
بخش های کوتاه و منتخبی از گفتگویی هفت صفحه ای توسط خانم حمیده شریف راد با محمدعلی کشاورز که در زمستان 1384 انجام شده و هفت سال بعد در ماهنامۀ سینمایی فیلم / آبان 1391شماره – 449 – در صفحه 22 تا صفحه 28 منتشر گردیده است.
برای اولین بار سال1343 با بازی در شب قوزی (فرخ غفاری) در سینما حضور پیدا کردید. چه شد که غفاری شما را انتخاب کرد؟
(محمدعلی کشاورز ) – پیش ازآن هم پیشنهادهای زیادی به من و دیگر بازیگران اداره تئاترشده بود اما اداره به ما اجازۀ بازی در هر فیلمی را نمی داد.کم کم باحضور افراد تحصیل کرده مثل غفاری ، مهرجویی، بیضایی وچندنفر دیگر ممنوعیت ما برای حضور در سینما لغوشد. ضمن اینکه خودم هم اصلاً از سینمای مرسوم آن زمان یا همان فیلمفارسی خوشم نمی آمد . حتی بازی درنقش فرمان در قیصر را نپذیرفتم .غفاری من را درچند اجرای تئاتر دید و پیشنهاد بازی داد.
ترکیب بازیگران ایرانی وخارجی با توجه به تکنیک آن ها در بازیگری چه گونه بود؟
(محمدعلی کشاورز ) – خیلی حرفه ای تر از ما بودند . واقعاً می دیدم که بازیگران ما دچار مشکل اساسی هستند .آنتونی کوئین متد استانیسلاوسکی راکار کرده بود وبسیار برآن مسلط بود.یکی از صحنه ها که با بهروز وثوقی بازی داشت به برداشت چهلم رسید و کوئین صبرش لبریزشدوشروع کردبه دادوبیداد وفحش دادن. می گفت این بازیگر را بردارید به جایش هرچه می خواهید بگذارید من بازی می کنم .به شدت جذاب وشیرین بود .طنازی عجیبی دربرخوردبا آدمها داشت و وقتی که پای لودگی وسط می آمدرودست نداشت. سر صحنه از دست مسخره بازی های او روده بر می شدیم .شاعر ونقاش خیلی خوبی بود.
ص26 – ازاو سؤال می شود ... به مهم ترین بازی های شما که درآثار علی حاتمی اتفاق افتاده بپردازیم .....
(محمدعلی کشاورز ) – ..... بارها ازمن خواسته بود در فیلم هایش حضور داشته باشم اما من هربار خودداری می کردم و می گفتم در فیلمفارسی بازی نمی کنم
علی حاتمی که در آن زمان جز فیلمفارسی سازان نبود .فیلم های خوبی ساخت .
(محمدعلی کشاورز ) – بله ولی باز باب میل من نبود. البته عاشق دیالوگ نویسی او بودم . مخصوصاً دیالوگ های دوران قاجارش که رو (ی) دست نداشت فرصت همکاری ما برای اولین بار در هزار دستان پیش آمد. هنوز سر بداران تمام نشده بود که علی پیشنهاد داد ومن هم روی هوا زدم گفت فکر کنم که دیگر وقتش رسیده که با هم کار کنیم . من هم همین نظر را داشتم ......
- ادامه دارد
ادامه منتخب گفتگویی هفت صفحه ای توسط خانم حمیده شریف راد با محمدعلی کشاورز در ماهنامه فیلم شماره - 449 –آبان 1391
ص27 – زیردرختان زیتون در خارج از ایران خیلی مورد استقبال قرارگرفت وبه جشنواره های زیادی رفت. درچندتایی از این سفرها همراه کیارستمی بودید . دربیرون از ایران برخورد بافیلم راچه گونه دیدید؟
درژاپن مردم خیلی با فیلم ارتباط برقرار کرده بودند. فیلم را در سینمای بسیاربزرگی نمایش دادند وعدۀ زیادی ایستاده فیلم راتماشا می کردند.اتفاقاً آن روزخانمی که دستیارکوروساوا بود برای دیدن فیلم آمده بودوسنش هم کم نبود .گفت کوروساوا خیلی مشتاق بوده که این فیلم راببیند اما پایش شکسته ومن رافرستاده که هم پیغامش را برای کیارستمی بیاورم وهم یک نسخه ازفیلم را برای کوروساوا ببرم . همان روز مارا به دیدن اولین خانه ای که کوروساوا در آن جا تنها زندگی می کرده برد.این خانم می گفت کوروساوا درآن جا روزهای سختی را گذرانده وحالش آن قدر بد بوده که نقاشی هایش را پاره کرده .اما زیبایی داستان این جابودکه صاحب خانه نقاشی ها رابر می دارد و وبادقت به هم می چسباند . ببین چه مردم با فرهنگی هستند وچه قدر برای هنرمندشان ارزش قائل اند.
واین خانه را به یادگار حفظ کرده بودند؟
بله مثل موزه بود.تمام وسائل کوروساوا را درآن جا قرارداده بودند . این خانم می گفت که کوروساوا عاشق فیلم های کیارستمی است. از این خانم پرسیدم که نظرشما درمورداین فیلم چیست؟گفت نظرمن نظر کوروساواست؛ تا او فیلم رانبیند من نمی توانم نظرم رابگویم!گفت امشب کوروساوا فیلم را می بیند ومن فردا نظرش را به شما می دهم . فردای آن روزگفت کوروساوا گفته من فیلم های زیادی دیده ام که نقش کارگردان در آن ها ایفا می شده ولی این بهترینش بوده ؛ این کارگردان راحت ترین کارگردانی بوده که تا به حال دیدم و آرامش عجیبی داشت.
ص 28- ....حالا با گذشت این سالها چه حسی نسبت به مسیری که طی کرده اید دارید؟
...............راستش را بخواهی خیلی راضی نیستم .فکرمی کنم این مسیر ارزش تحمل این همه زجر و درد را نداشت.مانرفتیم درس بخوانیم و سختی ها و کمبود امکانات را تحمل کنیم که الان به این سینما برسیم که آدم های شریف وبا اخلاقی مثل فردین از این کار کنار گذاشته شوند و در عوض هرکه چشمش روشن تر یا دماغش عملی است بیاید بازی کند.به جوان هایی که عاشق این کارند ، درس این رشته راخوانده اند وتلاش جدی می کنند پیشنهادمی کنم که قید بازیگری را بزنند و به دنبال یک شغل آبرومند بروند.
چرا؟ مگر بازیگری بی آبرویی است؟
در شرایط فعلی بله . دراین شرایط من واقعاً شرمم می آید که بگویم بازیگر هستم ......مهم تراز همه این است که اول خودمان را بشناسیم .همدیگر را دوست داشته باشیم وقدر محبت وعشق را که حالا نایاب شده بدانیم. هنربرای انسانیت است وما تا قدر انسان ها را ندانیم وبه ارزش های واقعی انسان ها احترام نگذاریم نمی توانیم هنرمند بزرگی باشیم.قدر یکدیگر وکسانی را که دوست مان دارندبدانیم . خلاصه : «بیاسوته دلان گردهم آییم که قدر سوته دل دل سوته داند».
سلام
جناب آقای مجتبی نظری درود برشما که مسائل را روشن می کنید .
استاد کشاورز حتما شنیده اید:
خود پسندی جان من برهان نادانی بُوَد.
همۀ اهل سینمای قدیم وآنهایی که بهروز وثوقی را می شناسند می دانند این گفته ی کشاورز دروغ محض است .
بهروز وچهل برداشت!!!
متاسفم که یک هنرمند قدیمی که سال 1343 بعداز شب قوزی همان سال درفیلم " زمزمه محبت " نوشته و کارگردانی امیر شروان بازی می کند
(بازیگران اصلی این فیلم خود امیر شروان ،سیدعلی میری ، رحیم روشنیان، بهمنیار، فخری خوروش ، سارا و پرخیده بودند ومن سال 1359 این فیلم را در سینماهای تهران دیدم!!! تهیه کنندۀ آن رحیم روشنیان بود که فیلم را در وزارت فرهنگ وهنر ساخته بودند.)
شما باید بازی استاد! راببینید تا خودستایی را بفهمید و آن وقت خودتان قضاوت کنید.
به هر حال جایگاه بهروز وثوقی در تارخ سینمای ما با این دروغ های رندانه!! هیچ تغییری نمی کند حتی به فرض اینکه این اتفاق افتاده باشد نشان از بی سلیقه گی و عدم شناخت آن کارگردان و کوئین (به قول استاد فحاش)از فرهنگ ورفتار و مناسبات ایرانی هاست.
سلام برعزیزان قدیمی ها
جناب آقای مجتبی خان نظری امیدوارم که تعطیلات خوبی را طی کرده باشید وسرِحالُ با نشاط نشریه تان را با دیگر همکاران خوبتان به روز کنید .
نکته ای را که آقای کشاورز زمستان سال 1384 درمورد چهل برداشت از بهروز وثوقی درمقابل کوئین و فحاشی او گفته اند به نظر من بعید است ، حالا که ایشان (کشاورز) خوشبختانه در قید حیات هستند خوب است توضیحی بدهند .
البته می شود آنهایی که به بهروز عزیز دسترسی دارند از خود ایشان چه گونه گی موضوع را بپرسند.
هیچ کس چنین مطلبی را باور نمی کند .چون حتی اگر چنین جسارتی توسط آنتونی کوئین انجام می شد، همانجا خود بهروز ویا خیلی های دیگر عکس العمل مناسبی نشان می دادند و مسئله مطبوعاتی می شد وامروزه همه می فهمیدند که مثلاً کوئین کتک خورده و آویزان از ایران رفت یا قهر کرده ایران را ترک کرد یا .....
لطفاً اگر دسترسی دارید با بهروز عزیز درمیان بگذارید.
ارسال یک نظر