حسین خواجه امیری متخلص به ایرج ۱۱دی ۱۳۱۱
در خالدآباد نطنز در خانواده‌ای هنرمند به دنیا آمد. او پدر احسان خواجه
امیری خواننده و الیکا خواجه امیری نوازنده و مدرس پیانو است.
پدربزرگش از خوانندگان بنام زمان ناصرالدین شاه بود، پدرش که از
صدایی خوش و رسا برخوردار بود و ردیف می‌دانست، مدت‌ها او را تحت تعلیم خویش قرار
می‌دهد.
وی پس از پایان
تحصیلات ابتدایی به تهران رفت و در سال ۱۳۲۶ به مکتب ابوالحسن صبا راه یافت و دو سال پیاپی در حضور او
دانسته‌های خویش را تکمیل کرد و به وسیله وی به رادیو ایران معرفی شد. در آن جا به
اجرای برنامه با ارکستر ابراهیم خان منصوری پرداخت. وی پس از مدتی به دانشکده
افسری رفته و شب‌های جمعه که مرخصی داشته در برنامه ارتش شرکت و با ارکستر محمد
بهارلو به اجرای برنامه می‌پرداخت. در همان زمان به خاطر محدودیت‌های ارتش نام
مستعار ایرج را که در اصل نام برادرش بود برای خود برگزید.
ایرج (حسین خواجه امیری)
ایرج در سال ۱۳۳۶ به دعوت داوود پیرنیا به برنامه گل‌ها
راه یافت و در اولین همکاری خود با این برنامه برگ سبز ۴۳
را در مایهٔ شور-ابوعطا و با همکاری علی تجویدی، فرهنگ شریف و امیر ناصر افتتاح
خواند. از همان زمان همکاریش با برنامه گل‌ها ادامه یافت. ایشان در 213 برنامه گل‌ها
شامل برگ سبز،گلهای رنگارنگ، شاخه گل، گلهای تازه، برنامه اجرا کرده است.
ایرج علاوه بر اجرای برنامه‌های مختلف رادیویی به اجرای ترانه و آواز برای فیلمهای فارسی همت گماشت و بازیگران زیادی از جمله، محمد علی فردین، منوچهر وثوق، رضا بیک ایمانوردی و... به لب‌خوانی ترانه‌های وی می‌پرداختند. اولین فیلمی که ایرج در آن ترانه خواند فیلم «روزنه امید» به کارگردانی سردار ساکر هندی و ترانه‌ها از ساخته‌های جواد لشکری است.
ایرج علاوه بر اجرای برنامه‌های مختلف رادیویی به اجرای ترانه و آواز برای فیلمهای فارسی همت گماشت و بازیگران زیادی از جمله، محمد علی فردین، منوچهر وثوق، رضا بیک ایمانوردی و... به لب‌خوانی ترانه‌های وی می‌پرداختند. اولین فیلمی که ایرج در آن ترانه خواند فیلم «روزنه امید» به کارگردانی سردار ساکر هندی و ترانه‌ها از ساخته‌های جواد لشکری است.
ایرج خواننده پرآوازه
موسیقی با هنرمندان زیادی مانند: پرویز یاحقی، اسد الله ملک، جلیل شهناز، فریدون
حافظی، فرهنگ شریف، امیر ناصر افتتاح، جهانگیر ملک، حسن کسایی، علی تجویدی،رضا
ورزنده، منصور صارمی، محمد موسوی، احمد عبادی، حسن ناهید، انوشیروان روحانی، همایون
خرم، حبیب الله بدیعی و بسیاری از نوازندگان و خوانندگان دیگر همکاری داشته و مورد
تایید و تحسین آن‌ها بوده است.
ایرج (حسین خواجه امیری)
او علاوه بر این در برنامه‌های رادیو ارتش، ارکستر دانشجویان،
ارکستر محمد بهارلو، ارکستر ابراهیم خان منصوری، ارکستر عبدالله جهان پناه، برنامه
اجرا کرده است و برای بیش از 105 فیلم فارسی خوانده است و در سال‌های بعد از انقلاب
، به خصوص دهه هفتاد و هشتاد، بیش از ده آلبوم به بازار موسیقی عرضه کرده
است. آلبوم «قصه زندگی» از او در بهار سال 91 به بازار موسیقی عرضه شد.
علاوه بر آن فیلم مستندی در قالب لوح فشرده از زندگی و کارهای هنری ایرج با عنوان «پهلوان
آواز» اواخر سال 91 به بازار موسیقی عرضه شد.
در اوایل شهریور 1392
نیز مراسمی در تجلیل از سال ها زندگی هنری او با حضور بزرگانی چون و فرهنگ شریف در
فرهنگسرای اندیشه برگزار شد.
ایرج از خواننده‌های صاحب سبک ایران است و صدایش از معدود
صداهای شش دانگ است؛ صدایی که ارتفاع و حجم آن (طول و عرض) بسیار بالاست و خواننده
امکان اجرای محدوده صوتی بالایی را در نت‌های بسیاری دارد که خوانندگان معمولی از
پس آن بر نمی‌آیند.
محمد رضا شجریان درباره وی می‌گوید: صدای
ایرج در تاریخ آواز خوانی ما یک متر و معیار است و هر کس بخواهد در بالاترین حد
حنجره صدایی را مثال بزند می‌گوید صدا شبیه صدای ایرج است.
کورس سرهنگ زاده وایرج (حسین خواجه امیری)
فردین و ایرج (حسین خواجه امیری)
ایرج (حسین خواجه امیری)
ایرج (حسین خواجه امیری)
ایرج (حسین خواجه امیری) و اکبر گلپایگانی
ایرج (حسین خواجه امیری)
۲ نظر:
امیدوارم صدوبیست ساله شود . ایرج خاطرات بسیار زیادی در ذهن تمامی هنردوستان وعاشقان سینما برجای گذاشته است ؛ خصوصاً در خاطرات دوستداران وعاشقان فردین .
من همیشه وقتی صدای زیبا ودلنشین ایرج را می شنوم انگار که فردین مقابل چشمانم دارد آواز می خواند ، بی اختیار اورا میبینم .زمان بچگی ام وقتی از صفحه گرامافون (که آنموقع می گفتند - گرام -)صدای ایرج پخش می شد، من به بزرگترها می گفتم صدای فردین است که برای ایرج خوانده !!! -
مهرداد کرمانشاه
ایرج ..... ایرج بوده و ایرج هست و ایرج خواهد بود. افسوس که آرشیو رادیو و تلویزیون در پیش از انقلاب را نابود کردند و روی نوارهای مادر موسیقی در رادیو (در زمان صادق قطب زاده که رئیس رادیو تلویزیون شده بود)، چیزهایی مانند سخنرانی نماز جمعه و میتینگها را روی نوارهای مادر موسیقی ضبط کردند تا مثلا در خرید نوار مادر از ژاپن صرفه جویی کنند.... و با دشمنی تام و تمام آن گنجه بیظیر موسیقی رادیو تلویزیون را از میان بردند. شما در فیلمی که برای ایرج درست کردند (گفتگوها بکنار) و من نمیدانم چرا مثلا هشت سال هم کش اش دادند، در آن ویدیو شما حتی یک آواز از صدها ترانه بیادمانی ایرج و آوازهای ناب و یکتای ایرج را نمیشنوید بلکه تنها کپی های نخ نما از فیلمهای فارسی در یوتیوب برداشتند و بعنوان مستند « پهلوان آواز » روی دی ـ وی ـ دی به بازار دادند که اگر کسی ایرج نشناسد و کارهای قدیم او را از بویژه رادیو ایران نشنیده باشد، هرگز و هرگز ذره ای با کارهای زیبای ایرج در این فیلم آشنا نمشنود و نمی بیند بجز یک مشت فیلم پاره پوره فارسی و یا صداهای روی نوار کاست و صفحه خط خطی گرامافون که توی دست و بال مردم بوده و کپی گرفته شده و تکثیر شده ، اثر دیگری از آنهمه کارهای براستی بی همتای ایرج را که بایستی در آرشیو موسیقی شسصت هفتاد سال گذشته مردم ایران باشد، نیست. همه محو و نابود شدند. اگر بیگانگان بر ایران چیره شده بودند ، هرگز اینچنین رفتاری نمیکردند. براستی اگر این فیلمهای بریده بریده فارسی توی زیرزمینهای مردم نبود، نسل امروز ایران از کارهای سفارشی ایرج که برای فیلمهای سینما به ایرج سفارش داده میشد، پاک بیخبر و ناآگاه می بودند چنانکه از کارهای خوب اکبر گلپایگانی بیخبرند و یا از کارهای صدها خوانندۀ بزرگ و خوب دیگر کشورمان که کارهاشون در آرشیو رادیو تلویزیون ملی بود و بایستی برای نسلهای آینده نگاهداری میشد، ولی همه را با دشمنی و کینه ورزی توسط بردران کمونیست (که بعد از انقلاب ریش و پشم گذاشته بودند و بسیار خودشیرینی میکردند) از بین برده شدند . ـ خب حالا مردم بیخبرند و براستی آواز خوب و صدای خسروانی و قلندری و رسا نشنیده اند و گمان میکنند هر کسی آمد و آواز « زجه و ناله » سر کرد، پس یقینا آواز ایرانی همان است که از رادیو پخش میشد و بایستی همگان میامدند و بهمان منوال زجه و ناله سر دهند. من ناامید نیستم. بی شک صداهای زیبا و رسا در ایران وجود دارند ولی از آنجاییکه این صداها کشف نمیشوند و مورد تشویق هم قرار نمیگیرند و دیگر اینکه مافیای موسیقی بر همه جا چنگ انداخته و شما بدون وابستگی به گروه و دسته ای و نیز گذراندن هفت خان رستم هرگز نمیتوانید پروانه بیرون دادن سی ـ دی بگیرید، چه برسد به اینکه بگذارند صدای شما از رادیو پخش شود و دیگران شما بشناسند و تشویق شوید. درد دلها بسیارند و زمان کوتاه ... نیز حوصله هم تنگ است! با سپاس از شما نازنینان که کوشش و تلاش خودتان را در این ۹ ساله بر روی طبق اخلاص گذشته کرده اید.
ارسال یک نظر