لوریس چکناواریان، آخرین آهنگساز از نسل رمانتیک های ایران

بیست و یکم مهر سالروز تولد لوریس چکناواریان بود، خیلی ها وی را آخرین آهنگساز از نسل رمانتیک های ایران می دانند.

به گزارش هنرآنلاین، لوریس چکناوریان آهنگساز و رهبر ارکستر سال 1316 در بروجرد به دنیا آمد. چنان که خود می گوید، مادرش از قتل عام ارامنه در ترکیه جان بدر برد و پدرش از زندان های استالین و هر دو به ایران کوچیدند و در شهرستان بروجرد سکنی گزیدند.

او تحصیلات موسیقی خود را از سال ۱۳۳۲ در هنرستان عالی موسیقی آغاز کرد. مدتی بعد به وین عزیمت کرد و تا سال ۱۳۴۰ در فرهنگستان موسیقی این شهر به تحصیل آهنگسازی و رهبری ارکستر اشتغال داشت. سپس به ایران بازگشت و ضمن تدریس در هنرستان عالی موسیقی و ترتیب دادن نمایشگاهی از سازهای ملی در انستیتو گوته تهران، تصدی صداخانه ملی هنرهای زیبای کشور را عهده دار شد.

چکناوریان در اواخر سال ۱۳۴۲ رهسپار اتریش شد و در سالزبورگ کار آهنگسازی را ادامه داد. دو سال بعد به آمریکا رفت و چندین سال در دانشگاه میشیگان به ادامه تحصیل در رشته های آهنگسازی و رهبری ارکستر پرداخت. وی در سال ۱۳۴۹ به ایران بازگشت و علاوه بر کنسرت هایی با ارکستر سمفونیک تهران، ارکستر مجلسی و تلویزیونی ملی ایران و... (به عنوان رهبر میهمان)، آثار متعددی آفرید که اکثر آنها در تالار رودکی اجرا شد.

چکناوریان در سال ۱۳۵۱ به رهبری ارکستر اپرای تهران منصوب شد. چکناوریان پس از انقلاب در ارمنستان مقیم شد و در ایروان به فعالیت های هنری خود ادامه داد. در کارنامه کاری چکناوریان آهنگسازی فیلم هم دیده می شود. موسیقی فیلم هایی چون تنگسیر به کارگردانی امیر نادری، من ایران را دوست دارم به کارگردانی خسرو سینایی، پرتو یک حماسه به کارگردانی منوچهر طیاب، بیتا به کارگردانی هژیر داریوش از جمله آثار چکناوریان در حوزه موسیقی فیلم است.

چکناوریان از سال ۱۹۸۹ (میلادی) تا ۲۰۰۰ رهبری ارکستر فیلارمونیک ارمنستان را برعهده داشت و بیشتر در ارمنستان به سر می برد. به مدت ۳ سال (۹۳-۱۹۹۱) نیز برای اجراهای خیریه با این ارکستر در وین حضور داشت. اواسط دهه هفتاد او به ایران آمد و به عنوان رهبر مهمان اجراهای فراوانی را با ارکستر سمفونیک تهران داشت و دوره رهبری او در این ارکستر از جمله دوره های پرفروغ ارکستر سمفونیک تهران به شمار می  رود. چکناوریان با برخی از خوانندگان هم اجراهایی را رهبری کرد که از جمله آنها می توان به اجرایی با شهرام ناظری از مجموعه آثار این خواننده در سالن میلاد نمایشگاه بین المللی و اجرایی با سیدعبدالحسین مختاباد در تالار وحدت و فرهنگسرای بهمن اشاره کرد. او مدتی هم رهبری ارکستر مجلسی رودکی را عهده دار شد.

چکناوریان را به تعبیر سیدعلیرضا میرعلینقی می توان آخرین آهنگساز از نسل رمانتیک های ایران به شمار آورد و استاد همایون خرم نیز در نشست رونمایی از آثار او گفت که او از معدود آهنگسازان آشنا به فنون غربی آهنگسازی است که ملودی های نابی را ساخته است.

خاچاتوریان آهنگساز نامی ارمنی درباره او گفته است: او استعدادی بزرگ است که سنت های موسیقی ارامنه را ادامه داده است. لوکاس فاس نیز از چکناواریان به عنوان آهنگساز خوب، رهبر با تجربه و موسیقی دانی واقعی یاد کرده است.

او بیش از ۷۵ اثر شامل سمفونی، اپرا، موسیقی مجلسی، کنسرتو برای پیانو، ویلن، گیتار، ویولن سل و پیپا، موسیقی باله، آثاری برای گروه کر، یک رکوئیم، و یک اوراتوریو و بیش از ۴۵ موسیقی فیلم ساخته است. از جمله آثار او می توان به اپرای پردیس و پریسا،اپرای رستم و سهراب،باله سیمرغ،آهنگ نور و صدا ،توکاتا و فوگ برای ارکستر زهی کنسرتوپیانو، سمفونی پرسپولیس (سال ۱۳۸۴) و پوئم سمفونی کوروش. مجموعه آثار او از سوی انتشارات آوای باربد به بازار موسیقی عرضه شده است و علاوه بر آن در یکی از نشست های نقد نغمه بحث و نقد مفصلی درباره آثارش توسط هوشنگ کامکار صورت گرفت.