۱۳۹۳ تیر ۱۱, چهارشنبه

چرا شیر و خورشید تبدیل به هلال احمر شد؟

سایت «تاریخ ایرانی» نوشت: روز ۱۰ تیر ۱۳۵۹ آرم «جمعیت شیر و خورشید سرخ» به «هلال احمر» تغییر کرد.

جمعیت شیر و خورشید سرخ نخستین سازمان خیریه ایران بود که عهده دار وظایف مهم و متعددی در مسائل مربوط به امدادرسانی در حوادث غیرمترقبه و امدادی، تأسیس بیمارستان و درمانگاه، تهیه دارو و تجهیزات پزشکی، تربیت پرستار، نگهداری از کودکان بی سرپرست، ارائه برنامه های ویژه برای جوانان و برخی فعالیت های عمرانی در داخل و خارج از کشور بود. این جمعیت در سال ۱۳۰۱ شمسی با کوشش و پیگیری دکتر امیراعلم تنظیم و تاسیس شد.
در سال ۱۳۰۱ خورشیدی دکتر امیراعلم که مدیر بهداری استان خراسان بود، پس از زلزله ویرانگر بجنورد، مقررات وضع شده از سوی صلیب سرخ جهانی برای جمعیت ها را ترجمه و در اختیار احمدشاه قاجار، پادشاه وقت ایران قرار داد تا شاه آن را مطالعه کرده و مقدمات تشکیل جمعیت به منظور جلب کمک های خارجی در هنگام بلایای طبیعی و حوادث غیرمترقبه فراهم شود. بر اساس این متن ترجمه شده، نظامنامه اساسی (اساسنامه) جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران تهیه و در اسفندماه ۱۳۰۱ شمسی به امضای ولیعهد، محمدحسن میرزای قاجار رسید. این اساسنامه در ۱۰ فصل و ۶۰ ماده تهیه شده و برابر مقدمه آن، ریاست افتخاری جمعیت با ولیعهد بود. اگرچه به روایت دکتر امیراعلم، شاه و ولیعهد با طفره رفتن های مکرر، از شرکت در مجلس که به منظور افتتاح جمعیت برپا شده بود، خودداری کردند، اما نخستین جلسه رسمی کمیته مرکزی جمعیت در مردادماه سال ۱۳۰۲ تشکیل شد. این جمعیت پس از تاسیس بلافاصله عضو کمیته فدراسیون بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر (IFRC) شد و علامت شیر و خورشید سرخ را ثبت کرد.
نخستین فعالیت های امدادی جمعیت شیر و خورشید سرخ، در جریان کمک به زلزله زدگان تربت حیدریه بود. تعیین هیات مرکزی مؤسسه، تشکیل هیات های مختلف جمعیت در بعضی ایالت های کشور و نیز راه اندازی مجله ای به عنوان ارگان رسمی جمعیت به نام «شیر و خورشید سرخ» از دیگر کارهایی بود که این جمعیت در سال های اولیه تشکیل به اجرا گذاشت. در سال ۱۳۰۶ در جلسه هیات مرکزی جمعیت، به ترتیب حسن مستوفی الممالک، سیاستمدار مشهور به عنوان رئیس و دکتر امیراعلم به عنوان نایب رئیس اول جمعیت انتخاب شدند. اعضای کمیته مرکزی، از میان بنیانگذاران و یاری رسانندگان به جمعیت و در جلسه عمومی جمعیت انتخاب می شدند. در سال ۱۳۰۷ نیز نخستین اقدامات برای تشکیل جمعیت زنان شیر و خورشید سرخ ایران صورت گرفت. در سال های بعد، تشکیلات جمعیت رو به گسترش گذاشت و بسته به موقعیت افراد عضو جمعیت به کمک سانحه دیدگان و نیز نیازمندان می پرداخت. از جمله این موارد، کمک رسانی به زلزله زدگان شیروان در سال ۱۳۰۸ خورشیدی بود.
در همین سال که مطابق با سال ۱۹۲۹ میلادی بود، در سومین نشست کنوانسیون ژنو که پس از پایان جنگ جهانی اول در کشور سوئیس و شهر ژنو برگزار شد، نماینده دولت ایران و دولت ترکیه از شرکت کنندگان در کنفرانس خواستند که نشان شیر و خورشید (ایران) و هلال احمر (ترکیه) در سراسر دنیا به رسمیت شناخته شود. این کنوانسیون پروانه داد که ایران از نشان خود یعنی نشان شیر و خورشید سرخ ایران و ترکیه از نشان هلال احمر استفاده کنند و این دو نشان از جانب کنوانسیون به رسمیت شناخته شد.
کمتر از دو سال پس از انقلاب اسلامی، در تیرماه ۱۳۵۹ وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران طی اطلاعیه ای اعلام کرد که برای هماهنگی بیشتر در نمادهای جمعیت های خیریه در جهان از این پس از آرم هلال احمر به جای شیر و خورشید استفاده خواهد کرد.
متن اطلاعیه وزارت خارجه به این شرح است: دولت جمهوری اسلامی ایران به منظور جلوگیری از تعدد علایم مشخصه بین المللی برای کارهای امدادی و خیریه و کمک به متحدالشکل ساختن این علایم شناخته شده، رسما به مقامات صلیب سرخ بین المللی اطلاع داد که از حق انحصاری خود دایر بر استفاده از شیر و خورشید سرخ به عنوان یکی از سه علامت رسمی اتحادیه بین المللی صلیب سرخ صرف نظر کرده و از این به بعد از علامت هلال احمر که مورد قبول کلیه کشورهای اسلامی است برای امور خیریه و امداد استفاده خواهد کرد. دولت جمهوری اسلامی ایران همچنین به مقامات صلیب سرخ بین المللی هشدار داده است که هر گاه مواردی از نقض قاعده کلی استفاده از یکی از دو علامت صلیب سرخ و یا هلال احمر مشاهده شود دولت جمهوری اسلامی ایران حق خود را برای استفاده از علامت خاص خود در سطح بین المللی محفوظ خواهد داشت.
روزنامه کیهان همان روز با انتشار اطلاعیه وزارت خارجه نوشت: علایم رسمی اتحادیه بین المللی صلیب سرخ که ایران یکی از اعضای آن می باشد عبارت است از صلیب سرخ، هلال احمر و شیر و خورشید که با این حساب ایران نیز از این پس با صرف نظر از آرم اختصاصی خود، از هلال احمر استفاده خواهد کرد.
پس از انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷، تغییرات وسیعی در ساختار، ماهیت و وظایف جمعیت به وجود آمد. نخستین تغییر اساسی ساختار جمعیت پس از انقلاب، تفکیک مراکز بهداشتی - درمانی از جمعیت بود. بر اساس مصوبه دولت موقت، در اسفند ۱۳۵۷، کلیه موسسات درمانی و بهداشتی شامل ۲۲۴ بیمارستان، ۱۷۳ درمانگاه مستقل و مرکز اورژانس، ۷۷ اندرزگاه، ۱۵ مرکز مستقل انتقال خون و ۳۰ مرکز آموزش پرستاری، مامایی، بهیاری و پزشکی به همراه چندین پرورشگاه و خانه کودک، از جمعیت هلال احمر منفک و با حفظ مالکیت جمعیت به وزارت بهداری و بهزیستی وقت انتقال یافت. این مصوبه باعث تغییر سیاست های کلی جمعیت و توقف تمامی فعالیت های درمانی و حمایتی آن شد. همچنین بر پایه مصوبه های بعدی هیات دولت، مراکز مختلف پژوهشی - حمایتی جمعیت به وزارت بهداری واگذار شدند و برخی از امکانات ترابری هوایی و دریایی از جمله هواپیماهای جمعیت به سایر نهاد ها واگذار شد.
پس از این تغییرات، نخستین اساسنامه جمعیت هلال احمر در سال ۱۳۵۹ به تصویب رسید. در اوایل سال ۱۳۵۹ دکتر علی بهزادنیا با به  عهده گیری مسئولیت جمعیت، تا حد امکان به بازسازی دوباره ساختار آن پرداخت.
در دی ۱۳۶۲ برابر ماده واحده مصوب مجلس شورای اسلامی، عنوان جمعیت به جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران تغییر یافت. در پی این تصمیم، ایران از کلیه حقوق بین المللی خود برای به کارگیری انحصاری از نشان شیر و خورشید سرخ صرف نظر کرد و این نشان بلافاصله از آیین نامه و اساسنامه تشکل بین المللی جمعیت های صلیب سرخ و هلال احمر حذف شد. اما بنا به دلایلی این نشان همچنان در اسناد مربوط به کنوانسیون های چهارگانه ژنو پروتکل های الحاقی آنها به کار برده می شود. جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران اکنون به عنوان زیرمجموعه وزارت بهداشت و درمان فعالیت می کند.

۲ نظر:

ناشناس گفت...

این اقدام خصمانه جمهوری اسلامی بعداز حذف شیر وخورشید از روی پرچم ایران و بعنوان نشان رسمی یا لوگوی کشور ایران صورت گرفت در حالیکه لقب امام اول شیعیان از نظر آنها اسدالله یا «شیر خدا» است و در تصاویرش همیشه شمشیرش را روی زانو و یا در کنار دستش دارد.

ناشناس گفت...

اين نشان خفت و شرمساري است که يک عبارت فارسي ايراني را با يک عبارت عربي کامل عوض کردند
عرب زدگي بعد از انقلاب، نتيجه اش را اکنون مي بينيم