عباس مطمئن زاده، پژوهشگر در مراسم رونمایی از
کتاب «تاریخچه کامل دوبله به فارسی در ایران» اثر احمد ژیرافر، این اثر را جامع ترین
کتاب درباره دوبله دانست و درباره تاریخچه و تاثیر این هنر بر سینمای ایران سخن گفت.
به گزارش هنرآنلاین، این کتاب در دو جلد تدوین
شده و که به ترتیبِ دهه های مختلف، از سال 1320 تا 1392 به بررسی دوبله در ایران می
پردازد. کتاب تاریخچه کاملی درباره فن دوبلاژ در ایران و هنرمندان آن است. این اثر
بهار امسال از سوی نشر کوله پشتی روانه بازار شد. عصر دیروز، جمعه ششم تیرماه نشست
رونمایی کتاب در گالری روژ با حضور منوچهر اسماعیلی (1318) پیشکسوت عرصه دوبله، ناهید
امیریان (1338) دوبلور و همچنین عباس مطمئن زاده، پژوهشگر در زمینه دوبله برگزار شد.
کاری گروهی که تک نفره انجام شد
عباس مطمئن زاده در آغاز سخنانش تاکید کرد: درباره
دوبله کتاب های زیادی نوشته شده است اما هیچ یک کامل و جامع نبوده اند. این کتاب به
راستی جامع ترین کتاب درباره تاریخچه دوبله ایران است. مقالات زیادی از روزنامه ها
و نشریات دهه 30 و 40 جمع آوری شده اند و به نوعی باید گفت که این کاری گروهی بوده
که احمد ژیرافر به تنهایی انجام داده است.
مطمئن زاده در ادامه در شرحی مختصر از تاریخچه
دوبله در ایران عنوان کرد و گفت: دوبله فیلم ایرانی از ترکیه شروع شد و بعضا در قاهره
و مصر هم اتفاق افتاد. اولین فیلم هایی که به فارسی دوبله شدند فیلم هایی خبری بودند
که در آلمان زیر نظر دکتر اسماعیل کوشان دوبله شدند. در سال های دهه 1330 تلویزیون و رادیو وجود نداشتند و این
فیلم ها به صورت فیلم هایی تک پرده ای در سینماها نمایش داده می شدند. این ها اولین
دوبله های فارسی بودند.
وی ادامه داد: بعدها دکتر کوشان به ترکیه رفت و
از آنجا که در آلمان دیده بود که فیلم های آمریکایی به آلمانی دوبله می شوند (و در
ایتالیا نیز چنین بود)، تصمیم گرفت که دوبله فیلم به فارسی را در ترکیه راه بیندازد.
دکتر اسماعیل کوشان پدر سینمای ایران
مطمئن زاده درباره فعالیت های دکتر کوشان توضیح
داد: نخستین فیلمی که کوشان دوبله کرد، فیلمی فرانسوی با نام «نخستین قرار ملاقات»
بود که برای نسخه دوبله شده اش به فارسی نامش را هم عوض کردند و گذاشتند «دختر فراری».
کار دوبله این فیلم در 6 ماه انجام گرفت و این اولین فیلمی بود که به فارسی دوبله می
شد. استقبال خوبی هم از آن شد و بر خلاف رسم سینماهای آن دوران چندین هفته در چند سینما
نمایش داده شد.
این پژوهشگر درباره دیگر افرادی که در همان سال
ها دوبله را آغاز کرده بودند ادامه داد: در همان سال ها منوچهر زمانی نیز که برای گذراندن
دوره کارگردانی به ایتالیا رفته بود با پدیده دوبله آشنا شد و توانست با حمایت های
سفارت ایران در رم فیلمی به نام «فریدون بی نوا» را دوبله کند. فیلم مورد استقبال قرار
گرفت و از نظر کیفی و فنی هم خیلی بهتر از فیلم هایی بود که در ترکیه دوبله می شدند.
بعد از او جلیل زرّینه هم در ایتالیا شروع به دوبله کرد.
مطمئن زاده با تاکید بر اینکه تمامی این فعالیت
ها در آن سال ها به صورت غیر آکادمیک بوده و محصول پیگیری ها و علاقه مندی های افراد
اینچنینی بود بیان کرد: با همین سیاق فعالیت ها سالی پنج تا شش فیلم به فارسی دوبله
می شد تا اینکه آرام آرام در ایران نیز دوبله با افرادی چون هوشنگ کاوه و عطاالله زاهد
در استودیو ایرن نو فیلم، استودیو البرز و استودیو پارس فیلم شکل گرفت.
این محقق دوبله در ادامه مباحث خود شرح مفصلی از
دوبله هایی که در ایتالیا انجام می شد ارایه کرد و با اشاره به این که سطح کیفی و فنی
دوبله در ایتالیا بسیار خوب بود، گفت: دوبله ایران متاثر از دوبلۀه ایتالیا شروع به
جهش هایی کیفی کرد.
پدیده های دوبله ایران، بازیگران ایرانی را مشهور
کردند
مطمئن زاده متذکر شد: هیچ یک از کارگردانانِ سینمای
ایران در آن دوران تحصیلات آکادمیک نداشتند اما با وجود این می بینیم که حتی افرادی
مانند هوشنگ کاووسی هم که تحصیل کرده فرانسه بود و به عنوان دستیار با بسیاری کارگردانان
بزرگ آن زمانِ فرانسه همکاری داشت، نتوانست در فیلم سازی کار درخشان و متفاوتی انجام
دهد. فیلم او «هفده روز به اعدام» چیزی بیشتر از دیگر فیلم ها نداشت. چون اساسا امکانات
فنی سینما در ایران آن چنان کم و ناقص بود که حتی دانش و سابقه افرادی مثل هوشنگ کاووسی
هم نمی توانست تاثیرگذار باشد پس لازم بود که استودیوهای ما مجهز شوند.
در سال های 37 یا 38 پدیده های دوبله ایران ظاهر
شدند. آن ها یکباره دوبله را متحول کردند و به رقابت با دوبله ایتالیا پرداختند. در
ادامه تصمیم گرفته شد دوبله فیلم ایرانی در ایتالیا را تعطیل کنند چرا که تجهیزات موجود
در ایران برای این کار به اندازه ای رسیده بود که دیگر نیازی به دوبله فیلم در خارج
از ایران نباشد.
مطمئن زاده در ادامه به شرحِ تاثیر انکار ناپذیر
دوبله بر رونق سینمای آن زمان ایران پرداخت و بیان کرد: دوبله ایران در آن سال ها به
حد جهانی رسید و همین دوبله بود که به سینمای ایران کمک کرد. گویندگان آمدند و جای
بازیگران ایرانی صحبت کردند و کم کم بازیگران شهرت گرفتند و می توانم به جرات بگویم
که هفتاد درصد شهرتشان را مدیون دوبلور های خود بودند. همین دوبله خوب سبب شد که بسیاری
فیلم ها و حتی آثار ناموفق در عرصه جهانی در ایران با استقبال روبه رو شود.
امروز سینمای ما خود را از دوبله محروم کرده است
وی سخنان خود را درباره وضعیت امروز سینماهای ایران
ادامه داد و گفت: متاسفانه امروز با این حجم بالای فیلم های شبکه نمایش خانگی و تلویزیون،
سینمای ما کوچک شده است. دیگر خبری از آن صداهای عظیم و بی نظیری که حتی نفس گوینده
را هم در سالن می توانستیم بشنویم نیست. در دهه 40به دلیل دوبله فیلم های خارجی بود
که تعداد سینماهای آن زمان هر روز بیشتر می شد. ما الان محکوم شده ایم به دیدن پنج
یا شش فیلم داخلی و مخاطب های فیلم های خارجی همگی خانه نشین شده اند. سینمای امروز
ایران در سال نیم درصد تماشاچی هم ندارد.
در ادامه جلسه عباس مطمئن زاده با دعوت از احمد
ژیرافر نویسنده کتابِ «تاریخچه کامل دوبله به فارسی در ایران» به گفت وگو با وی پرداخت.
ژیرافر درباره انگیزه ها و اهدافش از نگارش این کتاب گفت: با توجه به این که از علاقه
مندان به سینما هستم باید بگویم که آنقدر که دوبله برایم جذابیت داشت، خود سینما جذابیت
نداشت. فکر می کنم این عشق و علاقه از علاقه دوبلورها به کارشان ناشی می شود که در
من هم اثر گذاشته است.
وی ادامه داد: احساس کردم که برای انعکاس زحمات
این هنرمندان باید تلاشی کرد، چون کار چشمگیری در این زمینه نشده بود.
مطمئن زاده درباره مقایسه میزان علاقه مندی و جدیتِ
دوبلورهای جوان کنونی با پیشکسوتان این هنر بیان کرد: جوان ها دوبله را خیلی جدی نمی
گیرند. انگیزه و پشتکاری ندارند تا مانند قدیمی ها با ممارست بتوانند به صدای خود شکل
و فرم بدهند. به همین دلیل است که هنوز هم بهترین بچه گوی دوبله ما ناهید امیریان است
و فرد دیگری هنوز نتوانسته برای این نقش ها به او بپیوندد.
منبع و ماخذی معتبرتر از خود مردم نیست
مطمئن زاده در ادامه گفت وگو با احمد ژیرافر، نویسنده
کتاب، درباره مراحل و مدت زمانِ صرف شده برای تدوین این کتاب پرسید و ژیرافر پاسخ گفت:
از 15 سال پیش به صورت جدی این پروژه را آغاز کردم و با رجوع به نشریات و مطبوعات آن
زمان به جمع آوری مطالب، اخبار و عکس ها پرداختم. هرچند حتی در همان دورانی که اوج
درخشش دوبله ایران بود به مطالبی که به مساله دوبله آنچنان که باید پرداخته باشد به
ندرت برمی خوردم.
مطمئن زاده در ادامه گفته های ژیرافر افزود: این
بی توجهی در شرایطی رخ می داد که سینمای ایران در آن سال ها محبوبیت و توفیقش را بیش
از همه مدیون دوبله بود. حتی می خواهم بگویم امروزه سینمای ما خود را از دوبله محروم
کرده است. کم نیستند بازیگرانی که صدای خوبی ندارند اما همچنان و همواره در فیلم ها
با صدای خودشان شنیده می شوند.
در پایان این نشست، عباس مطمئن زاده، منوچهر اسماعیلی
و ناهید امیریان به هنرنمایی پرداختند.
کتاب «تاریخچه کامل دوبله به فارسی در ایران» در
دو جلد و هزار و 450 صفحه با شمارگان هزار نسخه و بهای 75 هزار تومان توسط انتشارات
کوله پشتی روانه بازار شده است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر