می گویند سعدی سینمای ایران بود و از پایه گذاران
سینمای ملی؛ مردی که آرزو می ساخت و تکرار نخواهد شد و دریغا که امروز، علی حاتمی
در آستانه ی 70 سالگی اش در میان ما نیست تا آرزوی خودش را به تصویر بکشد.
به گزارش ایسنا، 23 مردادماه سالروز تولد شاعر
سینمای ایران، علی حاتمی است. وی 69 سال قبل در تهران متولد شد و از سال 1348 با
اولین فیلمی که ساخت (حسن کچل) سبکی نو و منحصر به فرد را در سینمای ایران بنیان
نهاد. حاتمی با تبحری که در دیالوگ نویسی داشت، آثاری را خلق کرد که پس از سال ها،
تک جملات فیلم هایش در اذهان سینما دوستان ماندگار شده است؛ «مادر مرد... از بس که
جان ندارد»، «تلخی با قند شیرین نمیشه، شب رو باید بی چراغ روشن کرد» (مادر)، «همه
چیزمان باید به همه چیزمان بیاید» (کمال الملک)، «همه عمر دیر رسیدم» (سوته
دلان)...
این هنرمند پس از فارغ التحصیلی از دانشکده
هنرهای دراماتیک، مشغول ساخت فیلم های تبلیغاتی شد و فعالیت خود را در سینما با
نویسندگی و کارگردانی «حسن کچل» آغاز کرد. این فیلم در حال و هوای ایران قدیم
ساخته شده و به صورت موزیکال، داستان «حسن کچل» و «شهر، شهر فرنگه، از همه رنگه»
را روایت می کند.
حاتمی در سال های بعد، فیلم های «طوقی» 1349،
«باباشمل» 1350، «قلندر» 1351، «سوته دلان» 1356، «حاجی واشنگتن» 1361، «کمال الملک»
1363، «مادر» 1368 و «دلشدگان» 1370 را ساخت. هر کدام از این آثار برهه ای از
تاریخ ایران و سینمای آن را از منظرهای مختلف نشان می دهند، اما شاید برای نسل سوم
و حتی چهارم این مملکت، «مادر» گویای پررنگ ترین تصویر از سینمای حاتمی باشد؛ از
بس که تلویزیون همین یک فیلم را در وصف «مادر» نشان داده است.
این کارگردان که زندگی شخصیت های بزرگی را در
تاریخ ایران روایت کرده است، یکی از آرزوهایش ساخت فیلمی درباره پیامبر بود؛ من یک
آرزوی بسیار مهم دارم و آن این است اگر عمر ناقابلم یاری کند و اگر مهر خداوند
شامل زندگی هنری ام شود یک بار به ساخت یک شخصیت بدون نقطه ضعف بپردازم و آن ساخت
فیلم عظیمی از زندگی حضرت رسول خدا است. من از روزی که فیلم محمد و یا «الرساله»
آثار مصطفی عقاد را دیدم، همواره این آرزو را داشته و دارم و از خداوند می خواهم
که قبل از مرگم این توفیق نصیبم شود...
اما دریغ که اجل مهلت نداد و علی حاتمی بر اثر
بیماری سرطان حتی نتوانست آخرین پروژ سینمایی خود یعنی «جهان پهلوان تختی» را به
پایان برساند و در حالی که بیش از 50 دقیقه از این فیلم را فیلمبرداری کرده بود،
از دنیا رفت. او فیلمنامه دیگری را هم با نام «ملکه های برفی»، درباره ی زندگی شاه
ایران به روایت سه همسرش، داشت که فرصت ساخت آن را نیز پیدا نکرد و سینمای ایران
از دیدن تصاویر ناب و شنیدن دیالوگ های ماندگار حاتمی محروم شد.
امروز بنا به گفته بسیاری از اهالی هنر،
سینمای ایران آن هم در غیاب بزرگانی چون علی حاتمی، حال و روز خوشی ندارد و از
نبود فیلم خوب به عنوان بزرگترین معضل این سینما برای جذب مخاطب یاد می شود. این
در حالی است که حاتمی در جایی با اشاره به اینکه در بیشتر فیلم هایش سراغ سنگ های
بزرگ رفته، گفته بود:« گناه من نیست که موضوع های مورد علاقه من و فیلم های من از اندازه های معمول سینمای
ایران بزرگ تر است. اگر می خواهیم پیشرفت کنیم واندازه های سینمایی مان را بزرگ تر
کنیم، باید دست به کارهای بزرگ تر بزنیم و باید کمی خطر کنیم. ما در سینمای ایران
قادر به انجام هر کاری هستیم. هیچ چیز کم نداریم. از چه بترسیم؟
زنده یاد حاتمی با چنین تفکری، از جمله کارگردانانی
بود که بسیاری از پیشکسوتان امروز سینما و تلویزیون ایران با افتخار از همکاری با
او سخن می گویند.
جمشید مشایخی که در «کمال الملک»،
«هزاردستان»، و «سلطان صاحبقران» حضور داشته، علی حاتمی را سعدی سینمای ایران
نامیده که که به تاریخ و ادبیات اشراف کاملی داشت و حرف امروز را در قصه های دیروز
می گفت و تاریخ برایش وسیله بود.
محمد علی کشاورز هم که در فیلم های «مادر»،
«کمال الملک» و «هزار دستان» با حاتمی هکاری کرده بود، او را به همراه فرخ غفاری
از پایه گذاران سینمای ملی دانسته و در جایی گفته است: او فیلمنامه نویس ماهری بود
و هنوز کسی روی دست او در دیالوگ نویسی بخصوص در زمان قاجار بلند نشده است.
از میان فیلمسازان دیگر هم، فریدون جیرانی در
مراسم بزرگداشتی که چند سال قبل برای علی حاتمی برگزار شد، اظهار کرده بود: حاتمی
از اولین اثر خود یعنی «حسن کچل» تا پایان کار خود، شهری آرمانی را طلب می کرد. او
همواره در فیلم هایش از گذشته ای یاد می کرد که شاید اگر درتاریخ به آن مراجعه می کردیم،
دوران بسیار بدی بود. اما منظور حاتمی از آن شهر، یک شهر آرمانی بوده است، شهری که
همه انسان های آن همدیگر را دوست دارند.
این کارگردان تاکید کرده بود که جز فیلم های
حاتمی میراث تصویری دیگری نداریم و تاریخ تصویری، جز در آثار او در فیلم های فرد
دیگری نیست و اگر هم نمونه ای دراین زمینه ارائه شده، نمونه درخشانی نیست.
جیرانی هم چنین حاتمی را تکرار نشدنی دانسته
بود چرا که بخشی از فیلمسازان متعلق به تاریخ هستند. تاریخ از آن ها یاد خواهد کرد
و آن ها درتاریخ زنده خواهند ماند. آری، علی حاتمی در تاریخ زنده است و امروز که
69 ساله شده، از او یاد می کنیم...
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر