جایگاه مادر در سینمای ایران به دو طیف مادر سنتی
و مادر مدرن تقسیم بندی می شود. در همان سال های اول شکل گیری سینمای ایران مادر به
عنوان یکی از ارکان درام نقش مهم و ملموسی داشت.
در این سال ها مادران به دو شیوه سنتی و مدرن ترسیم
می شدند. مادران سنتی معمولا مادر قهرمان اصلی فیلم ها بودند که با چادر سفید رنگ برای
شوهر و فرزاندنشان چای می ریختند و در کنار حوض به ظرف و لباس شستن می پرداختند و از
زمین و آسمان هم گلایه مند بودند و از پسر علافشان می خواستند به زندگی بچسبد و زن
و زندگی تشکیل بدهد. مادرانی صبور و مهربان که بیشتر عمرشان را در خانه های بزرگ قدیمی
و حوض دار می گذرانیدند. ایران دفتری نمونه قابل احترام این نوع مادران بود و در فیلم
«قیصر» صبورانه مصائب زندگی را تحمل می کرد. ژاله علو در چند فیلم مرحوم علی حاتمی
مثل «طوقی» شمایل مقتر تری از این مادر ایرانی را ارئه کرد. پروین ملکوتی با استفاده
از چاشنی طنز تا حد بیشتری اقتدار مادر سنتی ایرانی را نشان داد.
شهلا ریاحی بازیگر توانای سینمای ایران نیز توامان
در نقش های مادران سنتی و مدرن را هنرمندانه در فیلم هایی مثل «درشکه چی» بازی کرد.
بعد از انقلاب نسل جدیدی از بازیگران نقش مادر بازی کردند. نمونه موفق این بازیگران
مرحوم مهین شهابی بود که در ملودرام های موفقی مثل «بگذار زندگی کنم» سمبل یک مادر
ایرانی بود که با دخالت های بی موردش باعث برهم خوردن زندگی فرزندانش می شد. مرحوم
نادره در طیف وسیعی از فیلم های ایرانی مثل «مادر»، «جستجو در جزیره» و «اجاره نشین
ها» انواع و اقسام مادران ایرانی را با توجه به ویژگی بازی شیرینش ارائه کرد.
به تدریج بازیگران دیگری نقش های مادر را به خوبی
ایفا کردند. گیتی معینی به خوبی شمایلی از یک مادر پائین شهری که در رفتارش ویژگی لمپن
مابانه را داشت ارائه کرد و در چند مجموعه به کارگردانی رضا عطاران بازی خوبی و رئالیستی
ارائه کرد انجام داد. حلیمه سعیدی که او هم توسط عطاران کشف شد. با استفاده از لهجه
شیرینش وارد سینما شد. طیف دیگری از ویژگی مادران این نوعی را در فیلم ها بازی کرد.
با افزایش سن برخی از بازیگران سینمای بعد از انقلاب
به تدیج این بازیگران، پای ثابت بازی در نقش مادران شدند. محبوبه بیات، افسانه ناصری،
پوران دخت مهیمن، فلورا سام، شهره لرستانی، هما روستا و ... از این جمله بودند.
در سینمای بعد از انقلاب نقش مادران وسعت پیدا
کرد و این مادران در اجتماع حضور جدی و اثر گذاری داشتند و حتی برای گرفتن حقشان به
مبارزه و تلاش دست زدند. مادرانی که در جامعه امروز ایرانی حضور توامانی در جامعه و
خانواده دارند و از حضور صرف در خانه فاصله گرفته اند و به لحاظ اقتصادی تبدیل به یک
عنصر مهم در خانواده شده اند. این نیاز احساس می شود که فیلم سازان جوان سینمای ایران
در مورد این نوع مادران فیلم های مناسب و درستی بسازنند. فیلم های که جایشان در سینمای
این روزها خالی به نظر می رسد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر