اولین باغچه بان
(به ترکی: Evlin
Bahceban) موسیقی دان، از بنیان گذاران
اپرای تهران و از پیشگامان هنر آواز دسته جمعی (گروه کُر) در ایران و استاد پیانو بود.
در ویکی پدیا
آمده است: اولین، متولد ترکیه بود و سال های پایان عمرش را نیز در همانجا سپری کرد
اما ایران را نیز وطن خود می دانست. او روح خود را ایرانی می دانست و عاشق ایران بود.
او معتقد بود اگر «جسم کارهای هنری» او به ترکیه تعلق داشته باشد، «روح زندگی هنری
و موسیقایی» او به ایران تعلق دارد. اولین درگفتگویی بزرگترین جایزه اش را مهر و محبت
ایرانیان نسبت به خود می دانست.
این گفته او بسیار
معروف است: ترکیه وطن من است و من مثل یک درخت در آنجا رشد کردم، اما میوه هایم را
در ایران دادم و در ایران به بار نشستم. به همین علت هر دو کشور را دوست دارم و هر
دو را وطن خودم می دانم.
وی در مرسین ترکیه
از مادری فرانسوی و پدری ترک متولد شد. پانزده ساله بود که به کنسرواتوار دولتی آنکارا
رفت و دوره پیانو و آواز را در آن جا با درجهٔ ممتاز به پایان رساند. اولین در کنسرتوار
آنکارا با ثمین باغچه بان آهنگساز ایرانی آشنا شد و این آشنایی به ازدواج آن دو انجامید.
کار در ایران
اولین همراه با
ثمین باغچه بان به ایران آمد و در ۲۲ سالگی نخستین کلاس تخصصی آواز را در هنرستان عالی
موسیقی تهران بنیان گذاشت. نتیجه این کلاس ها پرورش خوانندگانی همچون حسین سرشار، محمد
نوری، سودابه تاجبخش، پری ثمر، پری زنگنه، سودابه صفاییه و عنایت رضایی است که البته
شاگردان این هنرمندان خود نیز بخش بزرگی از خوانندگان ایران را تشکیل می دهند. وی به
همراه منیره وکیلی، حشمت سنجری، فاخره صبا و چند هنرمند دیگر از پایه گذاران اپرای
ایران و تالار رودکی هستند.
او همچنین نخستین
گروه کر یا آواز گروهی هنرستان عالی موسیقی (کنسرتوار تهران) را تشکیل داد. گروهی که
نخستین گام ها را در اجرای داستان های شاهنامه و متلهای ایرانی برداشت. پس از آن کر
ملی تهران را پایه گذاری کرد.
گروه اپرا
تاسیس گروه کر
کودکان یتیم با حمایت موسسه خیریه فرح پهلوی موضوعی است که اِولین باغچه بان همواره
از آن با افتخار یاد می کند. با تعویض یکی از روسا در تالار رودکی، اولین و چند تن
دیگر به اعتراض، دست از کار کشیدند. اولین بازنشسته شد، اما دورهٔ بازنشستگی او در
کوتاه مدت به پایان رسید. از دربار به سراغش آمدند و از خواستند که گروه کری درست کند
که اعضایش بچه های بی سرپرست باشند. او که عاشق مهر ورزیدن بود، این وظیفه را برعهده
گرفت؛ به شهرستان ها رفت و از میان شش هزار کودک و نوجوان و پسر و دختر، دویست نفر
را با آزمایش صدا انتخاب کرد. پیشرفت گروه آنچنان بود که کسی باور نمی کرد که این کودکان،
همان بچه های بی سرپرستی هستند که به آن ها «عقب افتاده» می گفتند؛ کودکانی که اولین
معتقد بود چون با مهر مادر بزرگ نشده بودند، در رفتارشان کمبودهایی بود. او تاثیر موسیقی
در زندگی این کودکان را شگفت آور می دانست.
اولین با اختیاراتی
که به او داده بودند، تصمیم گرفت با همین کودکان یک کنسرواتوار درست کند. برای ساختن
این هنرستان اما به پشتوانهٔ مالی هم نیاز بود که در آن زمان، سازمان ملل، در صورت
موافقت چنین کاری را برای بچه های بی سرپرست انجام می داد. این گروه حدود چهل اجرا
در تالار رودکی داشت و حتی در مراسم تاج گذاری محمدرضا پهلوی نیز برنامه ای اجرا کرد.
اجرای ده قطعه «رنگین کمون» ساخته ثمین باغچه بان باهمکاری ارکستر سمفونیک رادیو وین
اثر ماندگار این گروه است.
زنده یاد اولین باغچه بان
بازگشت به ترکیه
با وقوع انقلاب
ایران فعالیت های او و ثمین باغچه بان متوقف گشت و شکافی در فعالیت های موسیقایی شان
ایجاد شد، تا این که در سال ۱۳۶۳ مجبور به مهاجرت به شهر استانبول ترکیه شدند. اِولین
باغچه بان از سال ۱۳۶۳ در دانشگاه معمار سنان استانبول (Mimar Sinan
University) استادی رشته پیانو را بر
عهده داشت و در سال ۱۳۷۳ بازنشسته شد.
آثار و تالیفات
او در دوران بازنشستگی
ده کتاب درباره تکنیک های پیانو و آواز به زبان ترکی و فرانسوی نوشت و حقوق تمام کتاب
ها را به دانشگاه معمار سنان هدیه کرده است. آخرین کتاب او نیز موسیقی برای کودکان،
هنوز منتشر نشده است. اما مهمترین کتاب او برای ایرانیان، کتابی است به زبان فرانسه
که درباره فعالیت ها، آثار هنری و هنرمندان قبل از انقلاب ایران نوشته شده است. اولین
جدا از کار اپرا، در رسیتال های متعدد، آثاری از همسر خود ثمین باغچه بان و دوست دیرینش،
حسین ناصحی را به اجرا درآورد. در میان این آثار، «درخت سرو» از ثمین و «رقص در دربار
شاه سمنگان» از شهرت بیشتری یافته است.
مرگ
اولین باغچه بان
روز نهم آبان ۱۳۸۹ در سن ۸۲ سالگی درگذشت.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر