سپانلو: برخی واژه‌های فرهنگستان فقط به درد طنز می‌خورد

محمدعلی سپانلو معتقد است، اگر فرهنگستان زبان واژه‌های خوب هم می‌سازد که ممکن است جا هم بیفتند، اما برخی از این واژه‌ها تنها به درد طنز می‌خورند.

این شاعر و مترجم پیشکسوت در گفت‌وگو با خبرنگار ادبیات خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، درباره واژه‌هایی که فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی در برابر واژه‌های بیگانه می‌سازد، گفت: از زمانی که فرهنگستان در ایران ایجاد شد و حتا زمانی که ادیبان قدیم ما مانند سعدی گاه واژه‌ها و ترکیب‌های تازه‌ای را می‌گذاشتند، باید مدتی می‌گذشت تا مشخص شود کدام واژه‌ها مورد اقبال مردم قرار می‌گیرند.

او افزود: اما این واژه‌سازی‌ها هم حساب و کتابی دارد و باید خیلی چیزها را درنظر گرفت؛ این‌که آیا کلمه‌ به قانون زبان فارسی می‌خورد یا نه؟ برای مثال، واژه «خمیراک» که در مقابل «پاستا» قرار داده شده، خوش‌آوا نیست. اما من در شعری از رودکی دیدم که او کلمه «آفروشه» را به کار برده که می‌تواند معادلی برای «پیراشکی» باشد؛ خوش‌آوا هم هست.

سپانلو همچنین تأکید کرد: برای انتخاب یک واژه باید دید به آهنگ و ساختار زبان فارسی می‌خورد یا نه. برخی از این واژه‌های فرهنگستان فقط به درد طنز می‌خورند؛ اما برای بقیه این واژه‌ها باید صبر کرد که ببینم چه می‌شود و مردم آن‌ها را می‌پذیرند یا نه.

او اظهار کرد: واژه‌هایی چون «رایانه» و «یارانه» موفق بوده‌اند. اما یکی از راه‌های جا افتادن واژه‌ها، این است که بلافاصله ساخته شوند، چون اگر دیر ساخته شوند، در میان مردم جا نمی‌افتند. ولی گاهی واژه‌هایی که خوب هم ساخته شده‌اند، بین مردم رواج پیدا نمی‌کنند، مثلا فرهنگستان برای «سوییچ اتومبیل» واژه «افروزه» را قرار داده، که خوب است، اما جا نیفتاده است.

این نویسنده ادامه داد: گاهی خود من هم از واژه‌های فرنگی استفاده می‌کنم؛ مثلا می‌گویم مدرن تا معاصر یا متجدد، چون معنا به طور کامل منتقل نمی‌شود.

سپانلو تأکید کرد: ما از لغت‌های بیگانه بی‌نیاز نیستیم و مجبوریم آن‌ها را به کار ببریم. زبان جریانی زنده است و به دیگر لغت‌ها هم نیاز دارد.