محمود خوشنام:
در عرصه موسیقی پیشرو در ایران نام سه زن درخشش ویژه دارد: فاخره صبا، اولین باغچه
بان و منیر وکیلی. این هر سه را باید از بنیانگذاران اپرای ایران به شمار آورد. اگر
اینان و شاگردانشان نبودند، اثری هم از اپرا در ایران به چشم نمی خورد.
اپرای تهران طی
۱۱ سال فعالیت خود (۱۳۵۷-۱۳۴۶) توانست بخش بزرگی از موسیقی بین المللی را که موسیقی
صحنه ای باشد، به ایرانیان معرفی کند و همچنین آهنگسازان ایرانی را به کار در عرصه
اپرا راغب سازد. در تولید و اجرای همه این کارها دست کم یکی از همین زنان هنرمند دخالت،
مشارکت یا نظارت داشته است.
فاخره صبا، نخستین
«دیوا»ی اپرای تهران
فاخره صبا در
سال ۱۳۰۶ در تهران زاده شد. فراگیری موسیقی را از کلاس های خصوصی آغاز کرد و در سال
های جوانی به پاریس رفت و در کنسرواتوار این شهر در رشته آواز اُپرایی تحصیل کرد. او
پس از بازگشت به ایران در سال ۱۳۳۲ به تدریس آواز در هنرستان عالی موسیقی پرداخت. با
گشایش تالار رودکی در سال ۱۳۴۶ به گروه اپرای تهران پیوست و در چند اپرای بین المللی
از جمله مادام باترفلای از بوچینی، نی سحرآمیز و عروسی فیگارو از موتسارت و هلندی سرگردان
از واگنر و همچنین در اپرای ایرانی خسرو و شیرین اثر حسین دهلوی در سال ۱۳۴۹ شرکت جست.
فاخره صبا را نخستین «دیوا»ی اپرای تهران نامیده اند. او در سال ۱۳۸۸ در تهران درگذشت.
اولین باغچه بان
و آواز جمعی
یکی دیگر از پایه
گذاران اپرای تهران اولین باغچه بان است. او در شهر نمرسین» در ترکیه به دنیا آمد و
تحصیلات موسیقی اش را در کنسرواتوار آنکارا در دو رشته پیانو و آواز گذراند. او در
همان دوران با ثمین باغچه بان، موسیقی دان ایرانی که برای فراگیری موسیقی به یاری بورس
دولت ترکیه به آنکارا آمده بود، آشنا شد و این آشنایی به زودی به ازدواچ انجامید.
ثمین و اولین
با پایان گرفتن دوره کنسرواتوار در سال ۱۳۲۸ به تهران آمدند و هر دو به عنوان آموزگار
در هنرستان عالی موسیقی به کار پرداختند. حضور اولین پیانونواز در کنار ثمین آهنگساز
برای هر دوی آنها موهبتی تلقی می شد. ثمین آهنگ هایش به اجرا درمی آمد و اولین با اجرای
آنها با موسیقی ایران آشنا می شد.
اولین به زودی
دست به ابتکاری زد و کمبودی را از میان برداشت. او یک گروه آواز جمعی برای هنرستان
به وجود آورد و خود رهبری اش را به عهده گرفت. فعالیت این گروه تنوع چشمگیری را در
برنامه های موسیقی پدید آورد.
اولین باغچه بان
در چند اپرای بین المللی مثل آرایشگر شهر سویل از روسینی، کاوالریا روستیکانا از پیترو
ماسکانی، اون باللو این ماسکرا از جوزپه وردی، کارمن از ژرژ بیزه در نقش های اول شرکت
جست. او گذشته از اینها رپرتواری از ترانه های روستایی ایران را هم فراهم آورد. خوانده
های او در این حوزه بسیار گرم و جذاب از کار درآمده است. یکی از خوانده های درخشان
او «درخت سرو» نام دارد که آفریده ثمین است برای تکخوانی، آواز جمعی و ارکستر بزرگ.
اولین پس از انقلاب همراه همسرش به ترکیه بازگشت. او سه سال پس از مرگ همسرش در سال
۱۳۸۹ در استانبول درگذشت.
منیر وکیلی، از
رسیتال های پراکنده تا خوانندگی اپرا
منیر وکیلی در
تهران زاده شد و پس از پایان تحصیلات مقدماتی در سال ۱۳۳۰ رهسپار فرانسه شد و در کنسرواتور
ملی پاریس به فراگیری آوازخوانی پرداخت. او پس از پنج سال در سال ۱۳۳۵به ایران بازگشت
و مدتی را به برگزاری رسیتال (اجرای آوازی یا بدون کلام توسط یک نوازنده) و کنسرت در
تالارهای موجود در تهران پرداخت. رستیال های او گام های پراکنده و کوچک در راه برپایی
اپرا در تهران به حساب می آید. منیر وکیلی بعد از چند سال برای تحصیل به ایالت متحده
آمریکا رفت و در کنسرواتوار نیوانگلند فراگیری هایش را آغاز کرد و یکی دو سال بعد هم
به ایران بازگشت. نخستین کار صحنه ای او اپرای اپرای اورفه و اوریدیس آفریده گلوک،
آهنگساز آلمانی بود. منیر وکیلی از سال ۱۳۴۶ با گشایش تالار رودکی در زمینه کار صحنه
ای فعال شد و در اپراهایی چون نی سحرآمیز، دون ژوان، کارمن و عروسی فیگارو شرکت کرد.
او به خواندن ترانه های بومی ایران نیز رغبت داشت.
منیر وکیلی در
سال ۱۳۵۹ پس از یک سال حصر خانگی رهسپار فرانسه شد، ولی پیش از آنکه مجدداً به فعالیت
بپردازد در یک سانحه رانندگی در جاده بین آمستردام و پاریس چشم از جهان فروبست.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر