علیرضا داودنژاد: اصولا کار فیلم سیاسی یک جانبه گرایی است

علیرضا داودنژاد معتقد است: در ساخت فیلم سیاسی اگر تاریخ تحریف نشود باید تعجب کرد.

این کارگردان سینما در گفت و گو با ایسنا، درباره ی سینمای سیاسی در دنیا و روند ساخت فیلم های در این زمینه با بیان این مطلب گفت: از زمانیکه سینما سر و کله اش پیدا شد به دلیل وابستگی به تجهیزات صنعتی گران قیمت و نیاز به نمایش در سالن های بزرگ شهری به اقتضائات سیاسی و تجاری وابسته شد.

بنابراین طبیعی است که وقتی در گوشه ای از دنیا فیلمی تولید می شود بطور معمول تابعی از اقتضائات سیاسی و مالی باشد، مگر این که راه نجاتی برای سینما باز شود. با توجه به ساده شدن ابزار و به وجود آمدن فضای مجازی که در 10 تا 15 ساله این تحول به صورت مداوم در حال گسترش است، به تدریج می توان امیدوار بود که فیلم هایی تولید شوند که بیشتر از اینکه بنا بر نیاز احزاب یا کمپانی ها ساخته شوند، جنبه های هنری پیدا کنند.

در این مقاطع که سینما گرفتار الزامات قدیمی است نمی توان توقع داشت که به مسایل سیاسی و مالی کاملا بی ربط باشد بنابراین امیدوارم با پیشرفت هایی که در سینما اتفاق می افتد از این مهلکه بی رحم اقتصاد سیاسی نجات پیدا کند و به عرصه ی فرهنگ برگردد و به جای آنکه پشت هر فیلم دست کمپانی یا سازمانی کار کند، دست یک هنرمند دیده شود.

این کارگردان در پاسخ به اینکه در سینمای سیاسی چقدر تاریخ می تواند تحریف شود؟ گفت: وقتی ما نمی توانیم اتفاقاتی که مستقیما در اطراف خودمان می افتد، همان گونه که اتفاق می افتد بازگویی و بررسی کنیم چگونه ممکن است اتفاقاتی که در دور دست های زمانی و مکانی روی می دهد را عینا بازتاب بدهیم. بنابراین کمتر فیلم سیاسی و تاریخی ساخته می شود که خالی از هر گونه پیش فرض و مقاصد شخصی و گروهی باشد. اصولا کار فیلم سیاسی بیشتر یک جانبه گرایی است، مگر فیلم های نادری که نمی توانم الان به خاطر بیاورم که در عین حال که فیلم سیاسی هستند، آن ها را خالی از هرگونه تحریف تاریخی بدانیم.

هر گونه بازتولیدی از یک واقعه از یک نگاه ویژه ای تاثیر می گیرد که گاهی عامدانه و گاهی غیرعامدانه است پس در حالی که نمی توانیم وضعیت خودمان و دنیایی را که به نحوی در دسترس مان است با اطمینان دریابیم و بازگو کنیم چگونه می توانیم وضعیت دهها سال قبل را بدون هرگونه دست کاری روایت کنیم.

وقتی در ایران فیلم تاریخی ساخته می شود و از کارگردان می پرسیم چرا به تاریخ وفادار نبوده است او معمولا می گوید، من تاریخ را به روایت خودم بازگو کردم. بنابراین ما نمی توانیم از سینمای در آن سوی دنیا توقع داشته باشیم که تاریخ را آنگونه که ما می خواهیم بازگو کند؛ همان گونه که ما نیز متقابلا در روایت تاریخ ملاحظات ویژه ی خودمان را در نظر می گیریم. به هرحال تا سینما از خرده فرمایش های اقتصاد و سیاست خلاص نشود و به عرصه ی فرهنگ و هنر باز نگردد توقع انعکاس صادقانه واقعیت از آن زیاد واقع بینانه نیست.