جواد معروفی پیوند دهنده موسیقی غرب و شرق

جواد معروفی استاد موسیقی دهه های گذشته ایران را می توان در زمره هنرمندانی قرار داد که تلاش های قابل توجهی برای شناسایی موسیقی غرب و شرق در کنار هم به مخاطبان انجام داد.

به گزارش ایرنا، وی در سال 1291 در تهران به دنیا آمد، پدرش موسی معروفی، از شاگردان برگزیده درویش خان و از موسیقیدانان بزرگ دوره خود بود.

داشتن چنین پدری برای جواد معروفی موجب شد در همان زمان کودکی به سمت موسیقی کشیده شود که در ادامه نیز آن را به صورت حرفه ای دنبال کرد.

جواد معروفی

آشنایی جواد معروفی با موسیقی در ابتدا با نواختن تار نزد پدرش آغاز شد و بعدها نیز نوازندگی ویلن را ادامه داد به طوریکه با چندی بعد به بیشتر سازهای موسیقی سنتی آشنایی داشت.

هنرستان موسیقی ملی که در آن زمان توسط کلنل وزیری تاسیس شده بود محلی مناسب برای علاقه مندان یادگیری به موسیقی آکادمیک به شمار می رفت به طوریکه نوازندگان از سن نوجوانی می توانستند در آن تحصیل کنند.

برخورد وی با موسیقی آکادمیک موجب شد که نوازندگی پیانو کلاسیک را انتخاب کند، در طول زمان تحصیل خود رپرتوآر اجرایی موسیقی غربی را به خوبی فراگرفت، البته جواد معروفی موسیقی ایرانی را رها نکرد و در همین زمان نزد علینقی وزیری موسیقی ایرانی را نیز فرا می گرفت.

در زمانی که دهه دوم زندگی خود را آغاز می کرد توانست به عنوان مدرس موسیقی در مدارس تهران مشغول به کار شود این فعالیت معروفی همچنان ادامه داشت تا اینکه رادیو ملی ایران تاسیس شد.

جواد معروفی در طول کار حرفه ای خود سعی داشت بیانی تازه از تلفیق موسیقی غرب و شرق را بر روی ساز پیانو به مخاطبان ارائه کند که همین امر موجب شد بسیاری از مردم جامعه آن زمان به موسیقی علاقه مند شوند.

نواختن پبانو ایرانی در این زمان بود که اوج شکوفایی خود را تجربه می کرد، معروفی در سبک نوازندگی خود با الهام مشیر همایون شهردار و استاد مرتضی محجوبی و ادغام آن با تکنبک بالای نوازندگی خود تجربه ای تازه را در این راستا رقم زد.

جواد معروفی در امر آهنگسازی نیز موفق بود، در همین زمان قطعه ترانه های خیام را با محوریت اشعار این شاعر بزرگ تدوین کرد که مورد استقبال نیز قرار گرفت.

با آغاز به کار رادیو ملی ایران هنرمندان سرشناس بسیاری در این مجموعه کار خود را آغاز کردند که معروفی نیز از جمله این هنرمندان بود، وی در کنار اساتیدی همچون ابوالحسن صبا، حبیب سماعی، حسین تهرانی و مرتضی نی داوود هنرنمایی می کرد.

معروفی فعالیت خود در رادیو را با تنظیم قطعات برای ارکستر زهی و غربی آغاز کرد، این تنظیمات در زمان خود بی نظیر به شمار می رفت ، وی آثار موسیقی ایرانی را با تبحر و لطافت خاصی تنظیم می کرد که باب تازه را نیز برای موسیقی ایرانی ارکسترال در آن زمان برای مخاطبان گشود.

تولد رادیو باب تازه ای را در تاریخ معاصر موسیقی ایران گشود، موسیقی مهمترین نقش را در رادیو ایفا می کرد و به همین ترتیب جامعه آن زمان وابستگی قابل توجه ای به رادیو داشت.

در زمان تاسیس برنامه های گل ها جواد معروفی نقش پررنگ تری نسبت به گذشته ایفا کرد، این آهنگساز در بیشتر قطعات مجموعه گلها به عنوان آهنگساز، رهبر ارکستر و تنظیم کننده آثار ایفای نقش می کرد.

بسیاری بر این عقیده اند که جواد معروفی نقش بسزایی در شکوفایی موسیقی زمان خود داشت، ارکسترال کردن موسیقی ایرانی کار آسانی نبود چرا که موسیقی سنتی بر پایه تکنوازی استوار بود و معروفی یکی از آن افرادی بود که با این عمل خود یک تحول در این هنر ایجاد کرد.

از جمله آثار وی می توان به فانتزی ژیلا، خواب های طلایی، کوکو، دستگاه های موسیقی ایرانی در پیانو، راز خلقت و فراق، پیش در آمد اصفهان و رومی اشاره کرد.

قطعه خواب های طلایی را می توان شناخته شده ترین اثر این هنرمند برشمرد، در این قطعه آهنگساز با بهره گیری از تکنیک نوازندگی غربی پیانو و آمیختن آن با ملودی های ایرانی اثری را تدوین کرد که تا امروز نیز مورد توجه علاقه مندان به موسیقی است.

یکی از دیگر خدمات جواد معروفی به موسیقی تدریس در دانشگاه تهران و هنرستان موسیقی بود وی در این زمان شاگردان بسیاری را تربیت نمود که از این میان می توان به انوشیروان روحانی اشاره کرد.

وی بر این عقیده بود که برای یادیگری سبک نوازندگیش نخست باید هنرجویان آثار کلاسیک را یاد بگیرند و با تامل بر روی داشته های تکنیکی آن توان نوازندگی خود را بالا ببرند و در مرحله بعد تکنیک های نوازندگی موسیقی ایرانی بر روی پیانو به آنها آموزش داده شود.

معروفی مردی توانا در امور موسیقی و با اخلاق به شمار می رفت که با تلاش و زحمات خود در عرصه موسیقی توانست بیان تازه ای از موسیقی کشورش را با ترکیب داشته های کلاسیک و سنتی به علاقه مندانش تقدیم کند. امروزه آثار وی در قالب اتودهای اموزشی و قطعات در قالب کتاب جمع آوری شده است که هنرجویانی به یادگیری نوازندگی پیانو ایرانی علاقه مند هستند از آنها استفاده نمایند.

این هنرمند در بامداد روز سه شنبه شانزدهـم آذر ماه 1372در تهران در گـذشت.