دیدار و گفتگوی اختصاصی قدیمی ها با محمدعلی کشاورز: خوشبختانه حدود 5 سال است که کار نمی کنم / بسیار متاسفم که خانه قدیمی سریال «دایی جان ناپلئون» را تخریب نمودند / محمدعلی کشاورز 84 ساله شد

قدیمی ها - مجتبی نظری و علی رجبی: محمدعلی کشاورز بازیگر پیشکسوت ایرانی متولد 26 فروردین ماه سال 1309 است و او امروز هشتاد و چهارمین بهار زندگی خود آغاز می کند. وی سابقه فعالیت هنری بیش از نیم قرن را به دوش می کشد و برای خود تاریخچه ای از تئاتر ایران است و از آغاز تئاتر در کنار بزرگان این عرصه فعالیت داشته است. بازی کشاورز در سریال های «دایی جان ناپلئون»، «پدر سالار»، «سربداران» و «هزار دستان» کارهای ارائه شده ای است که در یادها ماندگار است. از سریال ها که بگذریم کارنامه وی در سینما هم درخشان است و فیلم هایی مثل «شب قوزی»، «کفش های میرزا نوروز»، «کمال الملک»، «صادق کرده»، «آقای هالو»، «کاروان ها»، «برزخی ها» در کارنامه سینمایی اش هست. محمدعلی کشاورز حدود پنج سال به دلیل شرایط نامساعد و هرج مرج موجود بر عالم سینما که امروزه گریبان گیر این عرصه گشته است، دست از کار کشیده و امیدش به وضیعت مساعد و شرایط بهتر است. گروه قدیمی ها ضمن تبریک سالروز تولد وی، شما را به مطالعه گفتگوی اختصاصی این مجله اینترنتی با ایشان دعوت می کند. این گفتگو در منزل ایشان انجام شد.

محمدعلی کشاورز

چرا شما قبل از انقلاب بیشتر در تئاتر کار می کردید. در این زمینه بگویید.

بله، ما قبل از انقلاب بیشتر در تئاتر کار می کردیم و بیشترین تلاش ما، مربوط به تئاتر بود. از تاریخ 28 مرداد من با بچه های اداره هنرهای دراماتیک، وابسته به وزارت فرهنگ و هنر سابق که ریئس آن زنده یاد مهدی فروغ بود در آن جا کار می کردیم. ما ابتدا تئاتری مستقل نداشتیم و مهدی فروغ عده ای از جوانان آن روزگار همچون علی نصیریان، اسماعیل شنگله، داود رشیدی، زنده یادان سمندریان و جمیله شیخی جمع کرده بود. ما با هم کار می کردیم و هفته ای یک روز در تلویزیون به اجرای تئاتر می پرداختیم.

محمدعلی کشاورز

آیا در ابتدا سالن تئاتری برای اجرا برنامه ها داشتید؟

ابتدا سالن تئاتر نداشتیم و بعدها بچه ها با تلاش بسیار و با کمک وازرت فرهنگ و هنر، سالن تئاتر «25 شهریور» که امروز «سنگلج» نام دارد را بنا نهادند و آقای مهدی فروغ عقیده داشت نمایشنامه ها باید ایرانی باشد و از آن زمان نویسندگان ایرانی شروع به نوشتن پی اس های ایرانی کردند.

مجتبی نظری و محمدعلی کشاورز

چه هنرمندانی بیشتر می نوشتند؟

نویسندگانی مثل علی نصیریان، پرویز صیاد، پرویز کاردان به همراه بهرام بیضایی که نویسنده و کارگردان بسیار خوبی بود به کار پی اس نویسی مشغول بودند.

ورود شما به عرصه بازیگری چگونه رقم خورد؟

من یک دوره سه ساله آموزش هنرپیشگی را گذارندم و در این دوره استادان درجه یک تهران به ما درس می دادند،  بعد باید اصولی را در کار خود رعایت می کردیم و یکی از شروط اصلی آن «سواد کافی» و دوم «نجابت» بود. ما در آن دوره که کار می کردیم هیچ وقت مجیز دستگاه را نمی گفتیم و فقط حرف ملت ایران را در تئاتر ها بیان می کردیم.

محمدعلی کشاورز

شما در سریال «دایی جان ناپلئون» حضور داشتید، کمی از این سریال برایمان بگویید؟

در سریال «دایی جان ناپلئون» اکثر افرادی که کار می کردند، جز افرادی بودند که اغلب در تئاتر فعایت داشتند و این کار را ناصر تقوایی به خوبی کارگردانی کرد. بسیار متاسفم که امروز خانه قدیمی سریال «دایی جان ناپلئون» را تخریب نمودند و اشکال ما در این است که ساختمان هایی که نشان از تاریخ دارد را به خوبی نگهداری نمی کنیم و می خواهیم زود به پول نزدیک بشویم. آن خانه ای که ناصر تقوایی برای این سریال پیدا کرد، افرادی در آن جا زندگی می کردند که دنبال اجاره دادن این املاک بودند.

35 سال از دوران کاری ام گذشت، انقلاب شد و من بازنشته شدم، باید بگویم ما در قبل از انقلاب بیشتر تئاتر کار می کردیم و در سینما کمتر بودیم.

علی رجبی و محمدعلی کشاورز

برای داشتن بازیگران خوب در عرصه بازیگری چه پیشنهادی دارید؟

ما باید در درجه اول به تئاتر این مملکت رسیدگی کنیم، اگر تئاتر قوی داشته باشیم و بچه های جوانی که انرژی، استعداد و سواد کار را داشته باشند وارد میدان بشوند، موفق خواهند شد. متاسفانه شما امروز می بینید فلان دختر و یا پسری را که در خیابان می بینند، برای بازیگری انتخاب می کنند، آن فرد قبول می کند و بعد پولش را هم نمی دهند. اخیرا هم عده ای برای ورود بازیگر به این عرصه پول می گیرند.

کار با زنده یاد علی حاتمی چگونه بود؟

کارهای زنده یاد علی حاتمی همیشه در اوج بود و من با ایشان در دانشکده هنرهای دراماتیک آشنا شدم. او ابتدا نمایشنامه نویس بود و در قبل و بعد از انقلاب در کارهایش با آدم ها بسیار نجیبی کار کرد. خوشبختانه امروزه دخترش لیلا خاتمی و دامادش علی مصفا جزء بازیگران بسیار خوب این مملکت هستند.

محمدعلی کشاورز

معیارهای پذیرفتن یک نقش برای شما چیست؟

خوشبختانه حدود 5 سال است که کار نمی کنم، من تا زمانی که کارگردان، سناریو و نویسنده را نمی شناختم کار را قبول نمی کردم. شما اگر دقت کنید بیشتر کارهای من با زنده یاد علی حاتمی، اکبر خواجویی و در قبل از انقلاب با ناصر تقوایی بوده است و افرادی مثل علی نصیریان، عزت الله انتظامی و اسماعیل شنگله همبازی من بودند. چرا باید امروزه اسماعیل شنگله که خود مدرس این کار بود، بازی نکند.

محمدعلی کشاورز

در مورد فیلم «برزخی ها» بگویید؟

این فیلم به کارگردانی زنده یاد ایرج قادری بود و زنده یاد فردین به کوچکترین کارها در این فیلم نظارت داشت. یادم هست موقعی که کار می کردیم ایرج قادری را دستگیر کردند و حدود 20 روز الی 1 ماه کار متوقف شد و بعد از آزادی آمد و کار را ادامه دادیم. آقای فردین جزء یکی از نادر هنرمندان این مملکت بود که همه چیز داشت مثل نجابت، رفاقت و دوستی. او انسان بسیار والایی بود که بازی فوق العاده ای هم داشت. باید سال های سال بگذرد تا فردینی دوباره با این خصوصیات ظهور کند، این خصوصیات را تاریخ سینما و هنر این مللکت در کسی ندیده است و من در خدمت ایشان در فیلم «برزخی ها» به همراه ناصر ملک مطیعی و سعید راد بودم. خداوند فردین را خیلی زود از ما گرفت و خدا را شکر سایه آقای ناصر ملک مطیعی امروز بالای سر ماست.

محمدعلی کشاورز

توصیه شما به جوانان علاقه مند به بازیگری چیست؟

توصیه ای که به جوانان دارم این است که اگر می خواهید زنده باشید و برای مملکت خود افتخار بیاورد به دنبال اعتیاد نرودید، اعتیاد حس نمی آورد و انسان را به هنرپیشه تبدیل نمی کند. هنرپیشه باید همیشه از نظر سواد و کار شاخص باشد و در همه دنیا هنرمندان بزرگ، شاخص آن مملکت هستند و فقط هنرپیشه به پشت لنز دوربین ختم نمی شود.