۱۳۹۱ دی ۲۹, جمعه

23 سال از درگذشت هایده گذشت


هایده در تهران متولد شد. نام اصلی او معصومه دده بالا بود. خواهر کوچک تر او، مهستی نیز از خوانندگان معروف ایرانی بود که حدود سه سال پیش از هایده خوانندگی را آغاز کرد. هایده در ۱۳۴۷، فعالیت حرفه ای خود را با خواندن ترانه «آزاده» اثر استادش علی تجویدی که بر روی آخرین سروده رهی معیری ساخته شده بود آغاز کرد. اجرای ترانه «آزاده» با ارکستر بزرگ گلها در رادیو تهران آغاز کار هایده بود. وی پس از اجرای چندین اثر دیگر از تجویدی و دیگر آهنگسازان در برنامه گلها، از نخستین سال های دهه ۱۳۵۰ به خواندن ترانه های پاپ علاقه مند شد که بیشتر از ساخته های فریدون خشنود، جهانبخش پازوکی، محمد حیدری و انوشیروان روحانی بودند.
هایده در شهریور ۱۳۵۷ چندین ماه پیش از انقلاب، ایران را به مقصد بریتانیا ترک کرد. او تا پایان عمر از این رویداد به عنوان تلخ ترین خاطره زندگی خود یاد می کرد.
هایده از ۱۳۶۱ در لس آنجلس به فعالیت ادامه داد. یکی از نخستین برنامه های رسمی او در این شهر، کنسرتی در دانشگاه کالیفرنیا در لوس آنجلس (یو.سی.ال.ای) بود همراه با گروهی از سازهای ایرانی به سرپرستی منوچهر صادقی.
هایده به جز برنامه های معمول خود در کشورهای گوناگون، در دانشگاه یوسی ال ای در کالیفرنیا، و در تالارهایی با شهرت جهانی مانند رویال آلبرت هال (به رهبری فرنوش بهزاد) در لندن و موزیک هاله (هامبورگ) کنسرت هایی اجرا کرد.
بیشتر ترانه های هایده در سال های پیش از انقلاب در تلویزیون ملی ایران و پس از انقلاب در تلویزیون جام جم در لس آنجلس و بخشی دیگر نیز در تلویزیون ایرانیان و تلویزیون جنبش ملی ایران در جنوب کالیفرنیا به صورت نماهنگ (موزیک-ویدئو) در آمد.
هایده در روز ۲۰ ژانویه ۱۹۹۰ برابر با ۳۰ دی ماه ۱۳۶۸ فردای اجرای کنسرت در باشگاه کازابلانکا در حومه سان فرانسیسکو، بر اثر سکته قلبی درگذشت.
هایده در گورستان وست وود در لوس آنجلس با حضور هزاران نفر از ایرانیان مقیم آمریکا به خاک سپرده شد. هما سرشار (روزنامه نگار)، ویگن (خواننده) و حسن شهباز (مترجم و سردبیر فصلنامه رهاورد) از جمله سخنرانان در مراسم بودند. در تهران نیز علیرغم محدودیت های بسیار، گروهی از مردم در مسجدالجواد یاد او گرامی داشتند.
پژمان اکبرزاده فیلم مستندی درباره فعالیت های هنری و آثار هایده ساخته که در ژانویه ۲۰۰۹ برای نخستین بار در آمستردام اکران شد. این مستند یکصد دقیقه ای با عنوان «سخن از هایده» در برگیرنده بررسی فعالیت های هایده، گزیده ای از اجراهای او در سبک های گوناگون و گفتگو با دوستان و همکاران نزدیک اوست. مستند در جشنواره فیلم نور در لوس آنجلس نامزد دریافت جایزه بهترین مستند شد، اما به گزارش تلویزیون فارسی بی بی سی، «برخی از بستگان و دوستداران هایده به دلیل بازگویی بی پرده برخی مسایل به آن اعتراض کردند»؛ از سویی در تهران، مستندساز از سوی خبرگزاری فارس به دلیل ساخت فیلم درباره «خواننده معلوم الحال طاغوتی» مورد انتقاد قرار گرفت.
مستند «سخن از هایده» بیستم ژانویه ۲۰۱۰ در بیستمین سالگرد درگذشت هایده، توسط شبکه ایرانیان هلند منتشر شد و نسخه کوتاه شدهٔ آن نیز از شبکه فارسی تلویزیون صدای آمریکا پخش شد.


تارنمای مستند سخن از هایده به پارسی و انگلیسی: www.hayedehdocumentary.com


هایده

هایده

هایده

بهروز وثوقی و هایده

هایده

فرانک میرقهاری، هایده و فرزندش کیوان

هایده

هایده

هایده

هایده

هایده

هایده

هایده

هایده

هایده

هایده

هایده

هایده و منوچهر سخایی

هایده

هایده

هایده

هایده، مهستی، ستار، منوچهر بیبیان و فرانک میرقهاری

هایده و مهستی

هایده و علی تجویدی

هایده و گلپا

هایده و انوشیروان روحانی

مزار هایده

هایده

هایده

هایده

هایده

هایده

۵ نظر:

فرهنگ گفت...

سلام و خسته نباشید -عالیه عالی-خیلی زیباست یه دنیا تشکر -روح هایده عزیز شاد و یادش گرامی

سیدمحمدمیری گفت...

بابت عکسها یک دنیا ممنون
هایده همیشه جاویدانه
چون توی ترانه هاش میشه بودنشو حس کرد

ناشناس گفت...

زنده ياد هايده هيچوقت فراموش نخواهد شد.

ناشناس گفت...

Ruhash shad jadash gerami.behtarin khanandeje zan az nazare man hata hanuzam gush kardane ahanghash ruhamo aram mikone

زانیار گفت...

زنده یاد هایده یکی از بهترین های موسیقی ایران بودند و هستند و خواهند بود..... روحش شاد و یادش گرامی